ادامه بررسی بهترین کودهای سبز. در مقاله قبلی، غلات و گیاهان چهارپر بررسی شدند: مشخصات کلی این نوع‌ها و برخی موثرترین کودهای سبز به‌طور مفصل توضیح داده شد. حالا به بررسی کودهای سبز بقولات می‌پردازیم.
مزرعه لوپین‌ها
کودهای سبز بقولات معمولاً شامل موارد زیر هستند:
- گونه‌های زمستانی، یکساله (لوپین، شبدر قرمز، ویکای پشم‌دار، نخود کاشتنی و دیگر گیاهان مشابه)
- بقولات چندساله (شبدر قرمز، شبدر سفید، لوپین، یونجه، اسپرس).
- بقولات دوساله (طوطیا).
اهداف اصلی کودهای سبز بقولات:
- جمع‌آوری (تثبیت) نیتروژن جوی.
- کنترل فرسایش خاک.
- تولید بیومس برای بازگرداندن مواد آلی به خاک.
- جذب حشرات مفید شکارگر.
کودهای سبز بقولات چه تفاوتی با دیگران دارند؟
گیاهان بقولاتی با باکتری‌های خاصی به‌نام Rhizobia رابطه‌ای همزیستی ایجاد می‌کنند. این باکتری‌ها (باکتری‌های تثبیت‌کننده نیتروژن) می‌توانند نیتروژن هوا را جمع‌آوری کرده و با گیاهانی که روی آنها زندگی می‌کنند به اشتراک بگذارند.
تأثیرگذاری کودهای سبز بقولات به شدت متغیر است. پروفسور دووبان در تک‌نگاری خود در مورد بهره‌وری لوپین باریک‌برگ ( 1 ) اشاره کرده است که لوپین دارای بالاترین توانایی تثبیت نیتروژن (تا ۹۵٪ نیتروژن موجود در زیست‌توده از نیتروژن جوی) است. توضیحات بیشتری در مورد لوپین در ادامه آمده است.
کودهای سبز بقولاتی که در پاییز کاشته می‌شوند، بخش اعظم زیست‌توده خود را در بهار تولید می‌کنند. کشت این گیاهان باید زودتر از غلات آغاز شود تا بقولات قبل از سرمای شدید ریشه‌دار شوند. کودهای سبز چندساله و دوساله بقولاتی می‌توانند همراه با گیاهان کشت‌شده رشد کنند و بین ردیف‌ها کشت شوند. به‌طور کلی، بقولات نسبت کربن به نیتروژن پایین‌تری نسبت به گیاهان علفی دارند، بنابراین سریع‌تر تجزیه می‌شوند و تقریباً میزان هموس خاک را در مقایسه با گیاهان غنی از کربن افزایش نمی‌دهند.
ترکیب کودهای بقولاتی و غلات باعث می‌شود مزیت‌های هر دو نوع حفظ شود، از جمله تولید زیست‌توده، تثبیت نیتروژن، کنترل علف‌های هرز و فرسایش خاک.
شبدر قرمز
نام‌های دیگر: شبدر زرشکی، ایتالیایی، قرمزرنگ، گوشت‌رنگ. نوع: چندساله، یکساله. اهداف: منبع نیتروژن جوی، توسعه خاک، جلوگیری از فرسایش، مالچ زنده (به‌ویژه بین ردیف‌ها)، گیاه علوفه‌ای، منبع شهد و گرده. ترکیب‌ها: غلات، چمن رایگرس، شبدر قرمز معمولی.
شبدر قرمز
به‌دلیل رشد سریع و مقاوم، شبدر زرشکی چندساله نیتروژن مورد نیاز گیاهان زودرس را فراهم می‌آورد و رشد علف‌های هرز را مهار می‌کند. این گیاه در آمریکای شمالی به‌عنوان علوفه و کود سبز مقاوم در برابر کوبیده شدن بسیار محبوب است. در ترکیب با شبدرهای دیگر و جو دوسر به‌خوبی رشد می‌کند. در کالیفرنیا، شبدر در باغ‌ها و درختان گردویی پرورش می‌یابد، چراکه یک کود سبز سایه‌پذیر است. گل‌های شبدر زرشکی محل مناسبی برای حشرات مفید شکارگر هستند.
کشت: در خاک‌های ماسه‌ای و لوم شنی با تخلیه مناسب به‌خوبی رشد می‌کند. در خاک‌های بسیار اسیدی، رسی سنگین، یا آبگیر ضعیف رشد کرده و بیمار می‌شود. وقتی شبدر به‌خوبی ریشه داد، در شرایط خنک و مرطوب به‌خوبی رشد می‌کند. کمبود فسفر، پتاسیم، و pH کمتر از ۵٫۰ تثبیت نیتروژن را متوقف می‌کند. شبدر زرشکی در زمستان باید ۶-۸ هفته پیش از اولین یخبندان کشت شود. کشت در بهار زمانی انجام می‌شود که هوا پایدار شده باشد و خطر یخبندان طولانی از بین رفته باشد. جوانه‌زنی شبدر به‌طور ناهمسان است و دانه‌های سخت به رطوبت کافی برای جوانه زنی نیاز دارند.
دفن: در مرحله ابتدایی گلدهی، برش زدن گیاه آن را نابود می‌کند. ریشه‌ها مشکل خاصی در هنگام شخم زدن ایجاد نمی‌کنند. بیشترین میزان نیتروژن در مرحله پیش از بذر دهی و اواخر گلدهی در دسترس قرار می‌گیرد. پس از شخم زدن باید ۲-۳ هفته صبر کرد تا محصولات دیگر کاشته شوند، زیرا بقولات باعث افزایش تمرکز باکتری‌های خاصی مانند Pythium و Rhizoctonia در خاک می‌شوند که وظیفه تجزیه مواد آلی را دارند و در اوج فعالیت خود ممکن است به محصولات کاشته‌شده آسیب برسانند.
کود سبز ویکای پشم‌دار
نام‌های دیگر: ویکای پشمالو، نخود فرنگی پشمالو.
نوع: زمستانی، یکساله، دوساله. اهداف: منبع نیتروژن، کنترل علف‌های هرز، زهکشی و نرم‌کردن خاک، کنترل فرسایش، پناهگاه حشرات مفید. ترکیب‌ها: شبدر، گندم سیاه، جو دو سر، چاودار و دیگر غلات. کمتر لگوم‌هایی وجود دارند که بتوانند از نظر تأمین نیتروژن و تولید بیوماس با باقلا مویین (Vicia villosa) رقابت کنند. این گیاه مقاوم به سرما و به‌خوبی سازگار یافته است و ریشه‌های آن حتی در زمستان نیز به رشد خود ادامه می‌دهند. اگر باقلا بدون حمایت گیاه دیگری رشد کند، ارتفاع پوشش آن از 90 سانتی‌متر فراتر نخواهد رفت، اما اگر شاخه‌های آن باز شود، می‌تواند تا 3.5 متر رشد کند! مدیریت بیوماس غنی این گیاه ممکن است دشوار باشد، اما در مقابله با علف‌های هرز و تثبیت نیتروژن جوی بی‌رقیب است. باقلا مویین یکی از پرکاربردترین کودهای سبز در مزارع آمریکا محسوب می‌شود (تحقیقات میدانی بسیاری درباره آن وجود دارد).
باقلا مویین
باقلا مویین به دلیل برگ‌های آبدار خود هم به‌عنوان مالچ زنده و هم در زمان مدفون شدن در خاک، رطوبت را در خاک حفظ می‌کند. مطالعه تطبیقی مؤسسه مریلند نشان داده است که این گیاه در مقایسه با شبدر و نخود فرنگی اتریشی سودآورترین گیاه لگوم برای خاک‌ورزی پیش از کاشت ذرت بوده است (Lichtenberg, E. et al. 1994. Profitability of legume cover crops in the mid-Atlantic region. J. Soil Water Cons. 49:582-585). بقایای گیاهی باقلا مویین میزان مصرف کود شیمیایی و آفت‌کش‌ها را کاهش داده و حاصلخیزی محصولات بعدی را با بهبود ساختار خاک، تأمین نیتروژن کلاته، فراهم آوردن شرایط مناسب برای میکروفلور خاک، و مالچ‌پاشی افزایش می‌دهد.
سیستم ریشه‌های نخ‌مانند این گیاه بسیار گسترده است و با ایجاد منافذ ماکرو در خاک، نفوذ آب به لایه‌های زیرین را تسهیل می‌کند. در جاهایی که حفظ آب در خاک مطلوب نیست، کاشت مخلوط لگوم‌ها توصیه می‌شود. ترکیب سنتی و رایج جو دوسر و باقلا گزینه‌ای مناسب برای این منظور است که حتی امکان افزودن چاودار نیز به این ترکیب وجود دارد.
باقلا مویین هوموس کمی تولید می‌کند، زیرا به سرعت و تقریباً به‌طور کامل تجزیه می‌شود (این گیاه مانند بیشتر لگوم‌ها کربن کمی دارد). نسبت کربن به نیتروژن این گیاه بین 8:1 تا 15:1 است، درحالی که این نسبت در چاودار تا 55:1 می‌رسد. مقاومت این گیاه در برابر خشکی از بسیاری لگوم‌های دیگر بیشتر است.
باقلا مویین با رشد سریع خود در بهار با علف‌های هرز رقابت می‌کند. تأثیرات آللوپاتیک آن ضعیف و بی‌خطر برای محصولات کشاورزی است، اما برای علف‌های هرز پوشش متراکم و سایه‌ای فراهم می‌کند. ترکیب چاودار، شبدر قرمز، و باقلا بهترین کنترل بر علف‌های هرز را ایجاد کرده، از فرسایش خاک محافظت بیشتری به عمل می‌آورد، و نیتروژن بیشتری تأمین می‌کند. در این ترکیب، چاودار نقش تکیه‌گاهی برای پیچش شاخه‌های باقلا را نیز ایفا می‌کند.
باقلا مویین فسفر بیشتری نسبت به شبدر جذب می‌کند، بنابراین تغذیه آن با فسفر می‌تواند مفید باشد و این فسفر را بعداً به محصولات زراعی منتقل می‌کند.
کشت باقلا مویین
این گیاه خاک با اسیدیته 6.0 تا 7.0 را ترجیح می‌دهد و در pH 5.0 تا 7.5 نیز می‌تواند زنده بماند. باید در خاک مرطوب کاشته شود، زیرا شرایط خشک جوانه‌زنی آن را کند می‌کند. کاشت می‌تواند در هر زمانی از سال انجام شود: 30 تا 45 روز قبل از سرما برای جوانه‌زنی در بهار، اوایل بهار، یا در جولای برای شخم زنی پاییز. این گیاه به فسفر، پتاسیم، و گوگرد بسیار نیازمند است. باقلا را می‌توان در کنار ذرت و آفتابگردان کاشت (برای آفتابگردان، باید 4 برگ حقیقی تشکیل شود تا باقلا آن را تحت تأثیر قرار ندهد).
ترکیب باقلا و چاودار تأثیر هر دو گیاه را متعادل می‌کند و یک کود سبز ترکیبی ایجاد می‌شود که نیتروژن اضافی و سایر نیترات‌ها را تثبیت کرده، فرسایش خاک را کاهش می‌دهد، و علف‌های هرز را از بین می‌برد.
کاشت باقلا در بهار بیوماس کمتری نسبت به کاشت پاییزه تولید می‌کند.
شخم زنی باقلا
شیوه مدیریت بقایای باقلا مویین به اهداف استفاده از آن بستگی دارد. شخم زنی این گیاه حداکثر نیتروژن را فراهم می‌کند، گرچه نیازمند تلاش بیشتری است. باقی گذاشتن بقایا روی سطح خاک باعث حفظ رطوبت شده و از رشد علف‌های هرز برای 3-4 هفته جلوگیری می‌کند، اما از طرف دیگر مقدار زیادی از نیتروژن بخش هوایی گیاه از دست می‌رود. هر چه گیاه باقلا به بلوغ کامل نزدیک‌تر شود، نیتروژن آن بیشتر شده و شخم زدن آن دشوارتر می‌شود. بریدن آن از سطح خاک در مرحله گلدهی، گیاه را از بین می‌برد. کاشت پاییزه باقلا را نمی‌توان دست‌کاری کرد. اما کاشت بهاره این گیاه معمولاً بیش از 2 ماه رشد داده نمی‌شود.
شبدر قرمز به‌عنوان کود سبز
نام‌های دیگر: شبدر قرمز متوسط، شبدر ژوئن، شبدر زودرس، شبدر ماموت.
نوع: زمستانه، دوساله، چندساله؛ زودرس و دیررس.
اهداف: منبع نیتروژن، بهبود خاک، کنترل علف‌های هرز.
شبدر قرمز کود سبز قابل اعتماد، ارزان، و در دسترسی است که یکی از محبوب‌ترین تثبیت‌کننده‌های نیتروژن در کشاورزی مدرن به شمار می‌رود. این گیاه خاک‌های رسی را نرم و تهویه کرده و نیتروژن جو را تثبیت می‌کند. معمولاً به‌عنوان کود سبز برای شخم زنی پیش از کشت محصولات تابستانه استفاده می‌شود. این گیاه در خاک‌های رسی و شنی، یا خاک‌های فقیر و با زهکشی ضعیف رشد می‌کند. شبدر قرمز ظرفیت بالایی برای کاهش مصرف کودهای نیتروژنی داراست (Stute, J. K. and J. L. Posner. 1995b. Synchrony between legume nitrogen release and corn demand in the upper Midwest. Agron. J. 87: 1063-1069). این گیاه از نظر مقاومت به فشار و آسیب حشرات از سایر لگوم‌ها برتر است. همچنین به شدت نسبت به سایه مقاوم است و در باغ‌های میوه بی‌رقیب است.
شبدر قرمز حشرات مفید را جذب کرده و برای آنها پناهگاه فراهم می‌کند. انواع مختلف شبدر قرمز میزان بیوماس متفاوتی تولید کرده و سرعت رسیدن به بلوغشان نیز متفاوت است. شبدر ماموت (دیررس) نیازمند دوره رشد طولانی‌تر و نسبت به بریدگی حساس است. شبدر قرمز متوسط سریع رشد کرده و می‌توان یک بار در سال اول و دو بار در سال دوم برداشت کرد. این گیاه که نسبت به فسفر حساس است، این عنصر را از لایه‌های زیرین خاک استخراج کرده و پس از شخم زنی به محصولات زراعی منتقل می‌کند. کاشت: شبدر قرمز در بهار خنک در روز هفتم جوانه می‌زند - سریع تر از بسیاری از حبوبات، اسید خاک مناسب: 5.5-7.5 (تحمل طیف گسترده‌ای از شرایط خاک). جوانه‌ها کندتر از شاه‌بلوط رشد می‌کنند. نیاز به کاشت عمیق ندارد (حداکثر 2.5 سانتی‌متر). برای کود سبز بهتر است به دو ساله بودن رشد آن توجه شود، زیرا در سال دوم، گیاه حداکثر نیتروژن را تا اواسط گلدهی جمع می‌کند. بیش از 5 سال رشد نمی‌کند و بیشترین زیست‌توده و نیتروژن را در سال دوم رشد ارائه می‌دهد. روش‌های کاشت شبدر بر روی برف قبل از ذوب نیز رایج است. کشت شبدر را می‌توان همراه با افزودنی‌های بستر خاک انجام داد. برای رشد فعال شبدر، دمای هوا نباید پایین‌تر از 15 درجه سانتی‌گراد باشد.
پوشاننده خاک: برای دستیابی به حداکثر نیتروژن، پوشش خاک باید تقریباً در اواسط گلدهی در بهار سال دوم رشد انجام شود. امکان پوشش‌دهی زودتر نیز وجود دارد. برای تهیه مالچ زیر سبزیجات پاییزی، پیش از بذرگذاری کوتاه کنید. کوتاه کردن شبدر در تابستان می‌تواند پیش از پوشش‌دهی پاییزی گیاه را ضعیف کند – این برای کشاورزانی که با دست کار می‌کنند، اهمیت دارد زیرا شبدر گیاه آسانی برای برداشت نیست.
شبدر قرمز بعضاً به علت خودبذرگذاری به علف هرز تبدیل می‌شود و یک نوع شمعدانی طفیلی نیز دارد که به انگورفرنگی می‌چسبد.
شبدر سفید
نوع: چندساله و دیرزی، یک‌ساله‌های زمستانی. اهداف: مالچ زنده، محافظت خاک از فرسایش، جذب حشرات مفید، تثبیت نیتروژن.
شبدر سفید بهترین گزینه برای پوشش زنده بین ردیف‌ها و زیر بوته‌ها و درختان است. ریشه‌های نازک و متراکم آن خاک را از فرسایش محافظت می‌کند و از رشد علف‌های هرز جلوگیری می‌کند. شبدر سفید در شرایط خنک و مرطوب سایه و نیم‌سایه رشد خوبی دارد. بعد از کوتاه کردن، رشد آن بهتر می‌شود. بسته به نوع، ارتفاع گیاه بین 15 تا 30 سانتی‌متر است.
شبدر سفید انواع فرهنگی بسیاری دارد که در ابتدا به عنوان گیاه علوفه‌ای پرورش داده شده‌اند. این گیاه در خاک‌های غنی از آهک، پتاسیم، کلسیم و فسفر بهتر رشد می‌کند، اما نسبت به شرایط نامساعد مقاومت بیشتری نسبت به بقیه دارد. طول عمر شبدر به دلیل ریشه‌های خزنده آن است، بنابراین گسترش این کود سبز باید کنترل شود. به شدت در برابر پا مال کردن مقاوم است و قابلیت احیای انعطاف خاک در مسیرهای پیاده‌روی باغ و مزرعه را دارد. با گیاهان زراعی برای نور، رطوبت و تغذیه رقابتی ندارد، زیرا در مراحل رشد ریشه به کندی و فشردگی رشد می‌کند. در برابر اکثر علف‌کش‌ها مقاوم است.
کاشت: شبدر سفید می‌تواند طغیان‌های کوتاه‌مدت و خشکسالی‌ها را تحمل کند. در انواع خاک کار می‌کند، اما خاک‌های رسی و نیمه‌رسی را ترجیح می‌دهد. بعضی از انواع آن برای خاک‌های شنی پرورش یافته‌اند. اگر شبدر باید در شرایط نامساعد (خشکسالی، رطوبت زیاد، یا رقابت گیاهان دیگر) رشد کند، باید میزان کاشت را افزایش داد. کشت شبدر سفید “قبل از زمستان” باید از اواسط تا اواخر مرداد شروع شود تا گیاه بتواند به‌خوبی ریشه بگیرد (حداکثر تا 40 روز قبل از اولین یخبندان). ترکیبات شبدر سفید با علف‌ها ریسک از بین رفتن حبوبات در اثر یخبندان را کاهش می‌دهد. امکان کاشت بهاری نیز وجود دارد، به همراه کاشت محصولات زراعی.
پوشاننده خاک: این نوع شبدر برای احیای خاک از طریق مالچ زنده ارزشمند است، بنابراین کوتاه کردن آن تا ارتفاع 7-10 سانتی‌متر و عدم پوشاندن آن به عنوان کود سبز توصیه می‌شود. برای زمستان‌گذاری موفق، پیش از اولین سرماهای پایدار، ارتفاع گیاه باید حداقل 10 سانتی‌متر باشد.
اگر بخواهید شبدر را از منطقه‌ای حذف کنید، لازم است آن را شخم بزنید، ریشه‌کن کنید یا با دستگاه خاک‌ورز عبور کنید. می‌توان از علف‌کش مناسب نیز استفاده کرد. کوتاه کردن مداوم شبدر از ریشه آن را از بین نمی‌برد. اگر بخواهید بذرهای خود را ذخیره کنید، می‌توانید زمانی که بیشتر گل‌ها به رنگ قهوه‌ای روشن درآمدند، آنها را جمع‌آوری کنید.
لوپین باریک‌برگ
نوع: یکساله و چندساله. اهداف: تثبیت نیتروژن هوایی، حفاظت و بازتولید حاصلخیزی طبیعی خاک، محافظت از فرسایش. مشکلات: جوانه‌زنی ضعیف.
درباره لوپین بسیاری از دانشمندان بلاروس و روسیه مطالب می‌نویسند. من به توصیف لوپین باریک‌برگ می‌پردازم، با استفاده از اطلاعات این مقاله سال 2006 و کتاب “کود سبز در کشاورزی مدرن” تألیف کی.ای. داوبان.
در منابع انگلیسی‌زبان کشاورزی درباره لوپین به عنوان کود سبز تقریباً کمتر سخن گفته شده است؛ جایگاه معتبری به شاه‌بلوط و شبدر داده شده است. بیشتر به تجربیات اروپاییان در کاشت لوپین اشاره می‌شود. دانشمندان روسیه و بلاروس روی اصلاح و زیست‌شناسی این گیاه حبوباتی کار می‌کنند. برای آشنایی بهتر با انواع لوپین، می‌توانید به سایت مؤسسه تحقیقاتی لوپین مراجعه کنید.
سیستم ریشه‌ای لوپین آنزیم‌هایی ترشح می‌کند که قادرند ترکیبات فسفری غیر قابل حل را به شکل کیلات تبدیل کنند تا برای محصولات بعدی قابل استفاده باشند. ریشه‌های عمودی لوپین خاک را شخم می‌زنند و تبادل گاز در خاک را نرمال می‌کنند، از شسته شدن مواد مغذی جلوگیری کرده و جلوی حرکت عناصر شیمیایی به آب زیرزمینی را می‌گیرند (که در شرایط استفاده بیش از حد از کودها بسیار مهم است). نیاز بالایی به گوگرد دارد، و افزودن کودهای گوگردی تأثیر مثبتی بر افزایش زیست‌توده لوپین دارد.
کی.ای. داوبان ذخیره نیتروژن بی‌سابقه‌ای را برای لوپین چندساله گزارش کرده است - 385 کیلوگرم در هر هکتار، در مقایسه با شبدر قرمز 300 کیلوگرم، که 25% بیشتر از کود حیوانی است.
کشت: در خاک‌های قلیایی رشد نمی‌کند (در خاک‌های قلیایی جعفری بسیار خوب رشد می‌کند و می‌توان آن را به‌عنوان کود سبز استفاده کرد). برای انواع چندساله توصیه می‌شود بذرها را در اواخر اکتبر کاشت کنید تا قبل از فرا رسیدن سرما جوانه نزنند. این گیاه گرما دوست است، اما بذرهای لوپین قادر به جوانه‌زنی در دمای +2+4°C هستند و دمای ایده‌آل برای آن +9+12°C است. بذرپاشی زمانی انجام می‌شود که دمای خاک به +8+9°C برسد. بذرها را به صورت ردیفی با فاصله بین ردیف‌ها ۱۰-۱۵ سانتی‌متر (تا ۴۵ سانتی‌متر که باعث بهبود رشد هر بوته می‌شود، اما کار برای تمیز کردن علف‌های هرز بین ردیف‌ها را دشوار می‌کند) و فاصله بین دانه‌ها ۱۰ سانتی‌متر بکارید. عمق شیار برای کاشت بذر ۴ سانتی‌متر است.
جوانه‌ها در برابر سرما تا -۹°C مقاوم هستند. خودگرده‌افشان است. سایه را به‌خوبی تحمل نمی‌کند و طول روز نقش مستقیمی در رشد و باروری لوپین دارد. بذرهای کوچک با پوسته سخت به سختی جوانه می‌زنند. در مقیاس صنعتی، اسکاریفیکاسیون (ایجاد خراش بر روی پوشش بذر) بر روی بذرهای لوپین انجام می‌شود؛ در شرایط خانگی این بذرها را با ماسه درشت ساییده می‌کنند. لوپین در رطوبت ثابت بهاری و استفاده از محرک‌های رشد به‌خوبی جوانه می‌زند. خاک‌های چمنی و پادزلی مرطوب برای آن مناسب هستند. انواع چندساله حتی در خاک‌های فقیر و غیرحاصلخیز (به شرط فراهم بودن رطوبت خوب) نیز پیروز می‌شوند.
سیستم ریشه قوی لوپین‌های چندساله به لایه زیر شخم زمین نفوذ می‌کند و ترکیبات فسفریک اسید، منیزیم، کلسیم و پتاسیم که به سختی قابل دسترسی هستند را جذب می‌کند. نیاز به کودهای معدنی اضافی ندارد (این جمله نقل قول از کتاب داوبان است، اما در مونگرافی توجه زیادی به استفاده از کودها شده است). لوپین نواری - یک کود سبز حبوباتی نسبتاً زودرس است (۸۸-۱۲۰ روزه، اگرچه منابع محبوب به‌صورت کپی‌پیس همه از ۵۰ روز صحبت می‌کنند).
در مونگرافی ذکرشده “محصولیت لوپین نواری” به‌خوبی مشکلات تثبیت ازت توسط حبوبات و عدم کارایی تلقیح (آلودگی مصنوعی بذرها و خاک با باکتری‌های گره‌ای) توضیح داده شده است. اگر می‌خواهید مسئله را عمیق‌تر مطالعه کنید، با منبع اولیه آشنا شوید. همچنین در صفحه ۱۰۸ کتاب کی.ای. داوبان مکانیزم عملکرد باکتری‌های گره‌ای به‌طور عمومی شرح داده شده است (این کتاب به‌صورت عمومی در دسترس است).
شخم‌زنی: شخم‌زنی لوپین یکساله در زمان یا انتهای گلدهی انجام می‌شود. لوپین کاشته‌شده در پاییز، تا زمان کشت دیرهنگام سیب‌زمینی یا کاشت گوجه‌فرنگی توانایی تولید توده سبز برای کود سبز را دارد. لوپین چندساله در سال اول رشد فقط باید کوتاه شود ولی شخم زده نشود تا به باکتری‌های گره‌دار اجازه انتشار و رشد ریشه داده شود. شخم‌زنی را حداقل در سال دوم یا سوم انجام دهید. برای جلوگیری از خودبذرپاشی می‌توانید ساقه گل‌ها را جدا کنید یا بهتر است لوپین را کوتاه کنید و آن را در باغچه متروک یا زیر درختان میوه بکارید و سبزی آن را به کمپوست اضافه کنید.
با توجه به اینکه لوپین مقدار زیادی توده سبز آبدار تولید می‌کند، انجام شخم‌زنی با دست ممکن است دشوار باشد. اما اگر یک خردکن باغی و کولتیواتور داشته باشید، هیچ مشکلی پیش نخواهد آمد.
فهرست گیاهان تثبیت‌کننده ازت
درختچه‌ها: گل طاووسی، هانی‌بوش، کاراگانای درختی، رویبوس، سنجد نازک‌برگ.
گل‌ها: ایندیگو، گلیسین.
محصولات میوه‌ای و بادام‌زمینی‌ها: لوبیای کوهی آند، تمامی حبوبات، بادام‌زمینی.
علف‌ها: شیرین‌بیان.
درختان: توسکا، روبینای کاذب (اقاقیای سفید)، درخت خرنوب، درخت کلماتیس خوشه‌ای، درخت قهوه، درخت باران طلایی (لابورنوم)، درخت مِسکیت، سنجد نازک‌برگ.
محصولات زراعی و پوششی (کود سبز): یونجه، لوبیا باغی، سنبل، لوبیای مخملی، شبدر پرنده‌ای، شبدر نوک‌پیکانی، شبدر بالانز، شبدر اسکندریه، شبدر ارغوانی، شبدر قرمز، شبدر نیوزیلندی، شبدر سفید، شبدر زیرزمینی، یونجه شیرین، نخود گاوی، اسپرس، یونجه، نخود دشتی، نخود زمستانی، سویا، نخود کاشته‌شده، نخود پشمی، ماشک.
گیاهان رونده: لوبیای وحشی، لوبیای قرمز آتشین، بادام‌زمینی‌ها، نخودها.
