تعویض گلدان گیاهان: راهنمایی برای مبتدیان

تعویض دوره‌ای گلدان گیاهان ضروری است. اگر این فرآیند را برای گونه‌های سریع و متوسط رشد نادیده بگیریم، ممکن است مقاوت گیاه را تضعیف کنیم، جلوی تغذیه و تنفس عادی آن را بگیریم. از سوی دیگر، تعویض به موقع گیاه به مراتب ساده‌تر از مواجهه با گلدان شکسته‌ای است که یا از پنجره افتاده یا به دلیل رشد بیش از حد گیاه شکسته شده، یا تعویض گلدانی که ریشه‌هایش به دیواره‌های گلدان چسبیده‌اند.

مشکل شماره ۱: ریشه‌های زیاد رشد‌کرده

مشکل اصلی ریشه‌های کوچک بیش از حد رشد کرده هستند که در اطراف گلدان پیچ و تاب خورده‌اند. این توده از ریشه‌های درهم تنیده به اسفنج خشک و آب‌گریز تبدیل می‌شود که آب را دفع می‌کند. حتی اگر هر روز به گیاه آب دهید، گیاه قادر به تغذیه کامل نیست.

چگونه با این مشکل مقابله کنیم؟ پس از خارج کردن گیاه از گلدان به صورت دقیق، باید بخشی از ریشه‌ها را از اطراف و پایه گیاه کوتاه کنید. می‌توانید تا یک سوم توده ریشه‌ها را اصلاح کنید. بعد از برش، به آرامی ریشه‌ها را از خاک و رشته‌های مرده پاک کنید. گیاه را به مدت ۱-۲ دقیقه در آب باران یا آب تصفیه‌شده با دمای اتاق غوطه‌ور کنید – حباب‌های هوایی از میان ریشه‌ها خارج می‌شوند و گیاه قادر به جذب کامل رطوبت و ارتباط بهتر با خاک خواهد بود.

چه زمانی تعویض گلدان ضروری است؟

• خاک تقریباً بلافاصله خشک می‌شود و رطوبت را نگه نمی‌دارد.
• ریشه‌ها از سطح گلدان یا از سوراخ‌های زهکشی دیده می‌شوند.
• گلدان شکل خود را از دست داده یا “بزرگ شده” به نظر می‌رسد.
• گیاه از گلدان بزرگتر شده و افتاده است.
• گیاه رشد کندی دارد یا رشدش متوقف شده است.
• آخرین تعویض گلدان بیش از ۱۸ ماه پیش انجام شده باشد.

چه کارهایی باید قبل از تعویض گلدان انجام داد؟

1. از قبل خوب آبیاری کنید. یک یا دو روز قبل از تعویض گلدان، به گیاه به طور کامل آب دهید. از خاک مرطوب راحت‌تر می‌توان گیاه را خارج کرد و آسیب به ریشه‌های نازک نیز کمتر خواهد بود.
2. گلدان را آماده کنید. گلدان جدید باید کمی بزرگ‌تر از گلدان قبلی باشد. وسوسه نشوید که گیاه را در گلدان بسیار بزرگ‌تر بکارید – ریشه‌ها بیشتر از حد لازم رشد خواهند کرد و برگ‌ها و گل‌ها کوچک‌تر می‌شوند. برخی گیاهان اصلاً نباید در خاک زیاد کاشته شوند، چرا که ممکن است ریشه‌ها پوسیده شوند. اگر از گلدان قدیمی استفاده می‌کنید، آن را حتماً ضدعفونی کنید، و اگر گلدان جدید است، آن را با صابون به طور کامل بشویید. اگر سوراخ‌های زهکشی بزرگ هستند، آن‌ها را با یک تکه توری پوشانید.
3. بحث زهکشی. تحقیقات نشان داده که لایه‌های زهکشی کمک چندانی به خروج آب از خاک نمی‌کنند و استفاده از گلدان با سوراخ‌های زیاد موثرتر است. افزودن سنگریزه‌ها تنها فضای محدود گلدان را اشغال می‌کند. با این حال، به طور سنتی، من یک لایه نازک از آجر خرد‌شده استفاده می‌کنم. مواردی مانند لیکا، آجر شکسته، قطعات فوم، چوب پنبه شراب از چوب‌های طبیعی، قطعات ظروف شکسته، سنگریزه، و تکه‌های گرانیت مناسب هستند. زهکشی‌ای که از بیرون آورده‌اید را حتماً ضدعفونی کنید.
4. خاک را آماده کنید. بسیاری از انواع خاک‌های آماده موجود در بازار به دلیل خشکی منجر به جذب ضعیف آب شده یا کیفیت مشکوکی دارند. اما می‌توانید یک ترکیب مناسب از خاک آماده کنید: ابتدا خاک را ضدعفونی کنید ، سپس با رطوبت مناسب (ترجیحاً ۲-۳ قطره ویتامین B1 اضافه کنید) مخلوط کنید. اگر در مخلوط آماده نیست، پرلیت و ورمیکولیت اضافه کنید و کمی خاکستر چوب به آن بیفزایید. رطوبت‌دهی به خاک قبل از تعویض گلدان برای ارتباط بهتر با ریشه‌ها لازم است.
5. شرایط مناسب فراهم کنید. محیط باید گرم و با رطوبت معتدل باشد. از تعویض گلدان قبل از آوریل خودداری کنید، روزهای آفتابی و گرم و قمری رو به رشد را مد نظر داشته باشید. مکانی بدون جریان باد و نور مستقیم خورشید برای گیاه فراهم کنید.

چگونه گلدان را تعویض کنیم؟

این ویدئو را مشاهده کنید. یک حرفه‌ای گل بونسای را جابه‌جا کرده و ریشه را پیش از کاشت در گلدان جدید کوتاه می‌کند. نویسنده اشاره می‌کند که بیشتر ریشه‌ها برای “احتیاط” توسط گیاه رشد می‌کنند و برش آن‌ها فقط باعث تحریک رشد بیشتر برگ‌ها می‌شود.

1. دو سوم گلدان را با خاک آماده پر کنید، باقیمانده را برای قرار دادن گیاه خالی بگذارید.
2. گیاه را از گلدان قبلی خارج کنید. گلدان را وارونه کنید و ساقه را بین انگشتانتان نگه دارید. اگر گلدان انعطاف‌پذیر است، دیواره‌های آن را کمی فشار دهید و بردارید. بیرون آوردن گیاه از گلدان سرامیکی ممکن است سخت‌تر باشد: با چاقو روی سطح داخلی گلدان بکشید یا از یک بیلچه برای بالا آوردن ریشه‌ها استفاده کنید.
3. ریشه‌ها را به دقت بررسی کرده و ریشه‌های مرده یا پوسیده را جدا کنید.
   
4. گره ریشه را شل کنید: آن را “ماساژ” دهید تا خاک قدیمی بریزد.
5. اگر ریشه‌ها شروع به پیچیدن به دور گلدان کرده باشند، باید تا یک سوم حجم آن را کوتاه کنید.
6. ریشه‌ها را به مدت 1-2 دقیقه در آب فرو کنید.
7. گیاه را در حفره قرار دهید. مطمئن شوید که ریشه‌های سالم و بزرگ به سمت پایین باشند و سپس خاک اضافی ریخته و کمی فشار دهید تا محکم شود. طی چند هفته ممکن است خاک نشست کند و نیاز باشد کمی خاک اضافه کنید.
8. خاک را مرطوب کنید تا جایی که آب از سوراخ‌های زهکشی عبور کند. گلدان را در زیرگلدانی پر از آب قرار ندهید – بگذارید رطوبت کامل تخلیه شود. این آبیاری اولیه برای داشتن تماس خوب ریشه‌ها با خاک تازه ضروری است.
9. به مدت حدود یک هفته گیاه را در سایه نگه دارید. شروع کوددهی را به یک ماه بعد موکول کنید – در این مدت، مواد مغذی موجود در خاک تازه کافی خواهد بود.

این توصیه‌های عمومی برای مبتدیان است، اما برای هر گونه گیاه، قوانین و ویژگی‌های خاصی برای کاشت مجدد وجود دارد که باید در نظر گرفته شود.