ایجاد فرآیندهای طبیعی بیداری برای بذرها به‌طور مصنوعی به نام لایه‌بندی بذر یا استراتیفیکاسیون خوانده می‌شود. این کار را می‌توان در خانه انجام داد. برای کاشت بذر بعضی از گیاهان چندساله در بهار، باید شرایط طبیعی زمستان را شبیه‌سازی کنیم. در این حالت دانه‌هایی که به زمین افتاده‌اند، توسط برگ‌ها و برف پوشانده شده، رطوبت و عناصر معدنی جذب می‌کنند، پوسته‌شان نرم می‌شود و برای بیداری بهاری آماده می‌گردند.
لایه‌بندی بذر چیست
لایه‌بندی فرآیندی است که طی آن بذرها به مدت ۲ تا ۵ هفته در محیطی مرطوب و در دمای پایین نگهداری می‌شوند. این فرآیند بذر را وارد دوره خواب جنینی می‌کند و پس از این مرحله، وقتی بذر در خاک گرم قرار می‌گیرد، بهار واقعی برای آن آغاز شده و جوانه‌زنی فعال می‌شود. بدون خنک‌سازی قبلی، دانه می‌تواند به‌سادگی در خاک پوسیده شود.
توصیه می‌شود بذر تمام گیاهان چندساله مانند آویشن کوهی ، آویشن معمولی ، رزماری ، اسطوخودوس ، زوفا ، بادرنجبویه، و ترخون ، تحت فرآیند لایه‌بندی قرار گیرند. سال گذشته بذرها را بدون لایه‌بندی کاشتم و در نهایت بسیاری از آن‌ها جوانه نزدند. با این حال، آن زمان مسئله مهمی نبود زیرا برای هر گلدان به همان ۲ تا ۳ نهال نیاز داشتم. اما از آن زمان یاد گرفتم که قوانین کشاورزی بهتر است رعایت شوند.
چگونه لایه‌بندی بذرها را در خانه انجام دهیم
بر روی بسته‌بندی بذرها همیشه نکاتی درباره لایه‌بندی و مدت آن نوشته نمی‌شود. برای بذرهای اسطوخودوس اغلب توصیه‌هایی برای لایه‌بندی وجود دارد؛ گفته می‌شود این بذرها حدود یک ماه در دمای ۰ تا ۵ درجه باید تحت این فرآیند قرار گیرند. یکی از خوانندگان تجربه خود را به اشتراک گذاشت: بذرهایی که سرما دیده بودند در هفته دوم جوانه زدند و بذرهایی که لایه‌بندی نشده بودند نیز به‌خوبی جوانه زدند. حالا ما باید تصمیم بگیریم آیا این تلاش‌ها برای لایه‌بندی بذرها ضروری است یا خیر.
برای گیاهانی مانند اورگانو، آویشن، مرزنگوش ، مریم‌گلی و رزماری، لایه‌بندی ضروری نیست، اما اگر فکر می‌کنید که کیفیت بذر ضعیف است، می‌توانید آن‌ها را برای حدود دو هفته خنک کنید. اما برای گیاهانی مانند جینسینگ، زالزالک، پامچال، انواع کاج‌ها، پیچ‌ها، ژنیان و گل‌های مشابه، لایه‌بندی بسیار مهم است. حتی در دایره‌المعارف‌های باغبانی نیز فهرست کاملی از گیاهانی که به لایه‌بندی نیاز دارند، پیدا نشده است.
لایه‌بندی بذرها در خانه می‌تواند در داخل یخچال انجام شود. بذرها باید برای یک ساعت در محلول پرمنگنات پتاسیم (۱ گرم در ۱۰۰ میلی‌لیتر آب) خیس شوند. اگر بذرهای شما شرکتی هستند و روی آن‌ها آفت‌کش زده شده است، نیازی به این کار نیست. بذرها در لایه‌های مرطوب شن پخش شده و در یخچال قرار داده می‌شوند. من روش مناسب برای مقادیر کم بذرها را پیشنهاد می‌کنم، برای استفاده محدود در یک باغ خانگی. در این مثال، از بذرهای اسطوخودوس دارویی استفاده می‌کنم.
بذرهای اسطوخودوس دارویی
بذرهای اسطوخودوس کوچک هستند و نمی‌توان آن‌ها را با شن مخلوط کرد. من از روش باغبانان باتجربه استفاده کردم: یک کیسه زیپ‌دار را از داخل با آب‌اکسیژنه ضدعفونی کردم. بذرها را ضدعفونی نکردم، چرا که هم مواد ضدعفونی‌کننده نداشتم و هم تجربه قبلی کاشت بدون رعایت قوانین مثبت بود. این بار نیز امیدوارم مشکلی پیش نیاید. سپس با استفاده از آب جوشیده شده دو پد پنبه‌ای را مرطوب کردم، چند بذر را بین آن‌ها قرار دادم و همه را در کیسه گذاشتم.
کیسه را در یخچال و در سردترین قسمت، زیر فریزر قرار دادم. جایی که دمای آن حدود ۱-۳ درجه سانتی‌گراد است. هر ۳ روز یک‌بار به آن‌ها سر می‌زنم و کمی هوا وارد کیسه می‌کنم.
توصیه‌هایی وجود دارد که می‌توانید استفاده کنید:
- استفاده از آب برف طبیعی برای مرطوب کردن بذرها در فرآیند لایه‌بندی.
- اسپری کردن بذرها با محرک‌های رشد مانند اپین یا زیرکون.
- متناوب کردن دمای گرم و سرد، به تدریج آن را افزایش دهید. شب در یخچال، روز روی پنجره.
قطعا نتایج استراتیفیکاسیون اسطوخودوس را اطلاع خواهم داد.
