झ्याल चौकीको बगैंचाका लागि मल छान्दा, मुल्य मात्र होइन, संरचनामा पनि ध्यान दिनुहोस्। खनिज मलहरूको संरचना बहुपोषण तत्वहरूसँग तुलना गर्न सकिन्छ।
थुप्रै मानिसलाई थाहा हुँदैन कि बहुपोषण तत्वहरूमा सूक्ष्म पोषण तत्त्वहरू, प्रमुख पोषण तत्त्वहरू, र भिटामिनहरू मिसाइन्छन्, जसले अक्सर रक्तप्रवाहमा समाहित हुन र फाइदा पुर्याउन सक्दैन, किनकि तिनीहरू असंगत हुन्छन्। यस्ता पदार्थहरू एकअर्काका विरोधी (antaagonists) हुन्छन्। यसै प्रकारको अवस्था धेरै घरभित्रका बिरुवाहरूको मल संरचनामा, विशेष गरेर बहुउद्देश्यीय मलहरूमा देखिने गर्दछ। यो घटनालाई तत्त्वहरूको विरोधभास (antagonism of elements) भनिन्छ। तिनीहरू कसरी एकअर्कालाई बाधा पुर्याउँछन्:
- फलाम - क्याल्सियम
- फलाम - जिंक
- एल्युमिनियम - निकेल
- म्याग्निज - फलाम
- ताम्र - जिंक
- जिंक - मोलिब्डेन।
त्यसैले, प्रत्येक तत्वसहितको सुपर कम्प्लेक्स मल, जसमा मेण्डेलेभको आवर्त सारणीका सबै तत्त्वहरू हुन्छन्, यो पैसा बर्बाद हुने जोखिममा पर्दछ। त्यहाँ एकअर्कालाई सहयोग पुर्याउने पदार्थहरू पनि छन् जसलाई सिनर्जिस्टहरू (synergists) भनिन्छ। यीले एकअर्काको प्रभावकारिता बढाउँछन्:
- सल्फर - म्याग्निज
- सल्फर - जिंक
- ताम्र - मोलिब्डेन
- मोलिब्डेन - क्याल्सियम
- मोलिब्डेन - ताम्र
- ताम्र - म्याग्निज
- क्याल्सियम - कोबाल्ट
यी दुई सूचीहरूलाई आधार मानेर घरभित्रका फूलबिरुवाहरूको लागि मल छान्न सकिन्छ। आज मैले पसलका शेल्फहरूमा ध्यान दिएँ र एउटा कुरामा ध्यान पुगेको छ – जति महँगो मल, उति लामो संरचना लेबलमा। सम्भवतः, म एकल (mono) मलहरू खोज्नेछु र पोषणका लागि तालिका बनाउनेछु।
मैले यस विषयमा पढेका पुस्तकहरू मध्ये एउटा पुस्तकमा यस्तो सिफारिस गरिएको थियो: एकअर्काका बाधा पुर्याउने तत्त्वहरूलाई समय र स्थानका हिसाबले अलग गर्नुहोस् – पोटासियमलाई सोमबार सिंचाइको घोलमा राख्नुहोस्, म्याग्निजलाई बुधबार छर्कने पानीमा। यस्तो प्रकारको पोषण पद्धति बढी परिश्रमयुक्त होला, तर यदि बिरुवाको स्वास्थ्य यसमा निर्भर छ भने, प्रयास गर्ने लायक हुन्छ।
