Uzun zamandır yabani otlar üzerine konuşmak istiyordum. YENİLEBİLİR yabani otlar üzerine. Kendi deneyimlerimle tanıştığım karahindiba, semizotu ve ısırgan otu hakkında gastronomik izlenimlerimi paylaşmak ve yenilebilecek yabani otlar hakkında biraz bilgi vermek istiyorum.
Karahindiba
Karahindibalar, her türlü yöntemle yok edilmeye çalışılır; çoğu insanı kızdırır ve pek çok sıkıntı yaratır. Ancak büyük miktarda besin maddesi ve vitamin içerir. Roka gibi karahindiba da salataları çok daha lezzetli hale getirir. Biraz acı bir tada sahip olabilir, ama bu tada çabucak alışıyorsunuz.
Karahindiba’nın Faydaları:
- Karaciğer hastalıklarını tedavi eder: sarılık, hepatit.
- Hafif bir idrar söktürücüdür.
- Böbrek ve safra taşlarının çözülmesine yardımcı olur.
- Sindirim sistemini genel olarak iyileştirir.
- Kilo vermeye yardımcı olur.
- Cildi temizler.
- Bağırsak hareketlerini düzenler.
- Kan basıncını düşürür.
- Kolesterolü ilaç almadan düşürür.
- Kanser tedavisine yardımcı olur ve önlemeye destek sağlar.
- Kan şekerini kontrol etmeye yardımcı olur.
Karahindiba sadece halk tarafından değil, bilim çevrelerinde de saygı görür. Amerikan Ulusal Farmakopoe Ansiklopedisi’ne, ayrıca Macaristan, Polonya, eski Sovyet ülkeleri ve İsviçre tarafından da dahil edilmiştir. Çin tıbbı, karahindibayı en iyi altı bitki sıralamasına dahil eder.
Kimyasal yapısında oldukça yüksek miktarda beta-karoten bulunur (A vitamini açısından sığır eti ve balık yağından sonra üçüncü sırada yer alır). Lif, potasyum, demir, kalsiyum, magnezyum, fosfor ve B grubu vitaminleri, tiamin, riboflavin açısından oldukça zengindir ve iyi bir protein kaynağıdır. Yukarıda verilen bilgiler ABD Tarım Bakanlığı tarafından sağlanmıştır. Rusya ve Doğu Avrupa’da yapılan araştırmalar, karahindibanın bakır, kobalt, çinko, bor, molibden ve D vitamini gibi mikro elementler açısından da zengin olduğunu göstermiştir.
Karahindibanın karaciğer tedavisindeki etkinliği, Fransız bilim insanı Henri Leclerc tarafından 1952 yılında yapılan 10 yıllık bir araştırmayla kanıtlanmıştır. Araştırmada özellikle sonbaharda çok miktarda süt lateksi biriktiren karahindiba kökü incelenmiştir. Koreliler ise bunu verem, çıban, PMS tedavilerinde kullanmaktadır.
Karahindiba ile Yemekler. Karahindiba Tarifleri
En ilginç uygulamalardan başlayıyorum - karahindiba kökünden kahve. Birkaç düzine karahindiba kökü kazın. İyice yıkayın, havuç gibi temizleyin. Kökleri patates kızartmasına benzer şekilde kesin. Dilimleri kurutucuya yerleştirip bir saat kadar kurutun. Kurutulmuş kökleri daha küçük parçalara doğrayın, fırın tepsisine yayın ve 200 derecede 30 dakika pişirin ya da tavada kızartın. Son olarak, bir kahve değirmeninde öğütün ve 180 derecede fırında 5 dakika daha kurutun.
Taze karahindiba kökü, havuç gibi doğrudan tüketilebilir.
Karahindiba Tentürü (Taze Kök)
1 kök için 2 ölçü vodka gerekir. Steril bir kavanoza, ağırlıkları vodkanın 1:2 oranına denk gelen temizlenmiş kökleri yerleştirin. Kavanozu sıkıca kapatın ve çalkalayın. 2 hafta boyunca her gün kavanozu çalkalayın. 2 hafta sonunda tentürü süzün ve damlalıklı bir şişeye aktarın. Orijinal tariften alınan dozaj: Günde 3 kez, bir bardak suya 8-15 ml tentür. Karahindiba tentürü, karaciğeri detoksifiye etmek, ödemi azaltmak (karahindiba hafif bir idrar söktürücü olup potasyumu dışarı atmaz) ve ateşi düşürmek için kullanılır.
Karahindiba Tentürü (Kurutulmuş Kök)
Kurutulmuş karahindiba köklerini kahve değirmeninde öğütün. Tartın, steril bir kavanoza koyun ve üzerine 3 ölçü vodka ve 2 ölçü su ekleyin. Steril bir kapakla sıkıca kapatın ve iyice çalkalayın. 2 hafta sonunda süzün ve aktarın. Dozaj taze kökle aynıdır.
Karahindibanın Yeşil Yapraklarıyla Sarımsaklı Meze
- 3 yemek kaşığı zeytinyağı
- 4-5 diş ince doğranmış sarımsak
- Tat için tuz ve kırmızı biber
- 400 gram iri şeritler halinde doğranmış karahindiba yaprağı
- 100 ml tavuk suyu
Sote tavasında yağı ısıtıyoruz, doğranmış sarımsak, biber ve tuz ekliyoruz. Hemen ardından yeşillikleri ekleyip kısık ateşte yaklaşık bir dakika kavuruyoruz, ardından et suyunu ekleyip kapağı kapalı bir şekilde yaklaşık 5 dakika pişiriyoruz. Kapağı açıp 2-3 dakika daha pişiriyoruz. Bu mezeye fesleğen ve roka eklemeyi, et ya da peynirle makarnanın yanında servis etmeyi çok seviyorum.
Karahindiba ve Isırgan Otlu Bahar Pizzası
Hamuru favori tarifinize göre hazırlayın, ben sadece iç malzemeden bahsedeceğim.
- 1 ölçü yabani sarımsak yaprağı (yerine sarımsak kullanılabilir)
- 3 ölçü ısırgan otu
- 1 ölçü karahindiba yaprağı
- Zeytinyağı
- Tuz
- Peynir
Isırgan otunu kaynar suyla haşlayın ve ardından soğuk suya koyun. Malzemeleri (peynir dışında) püre haline getirin ve ince açılmış hamurun üzerine yayın. Üzerine peynir serpin ve hamur pişene kadar fırında pişirin. Armoniyi roka ve fesleğenle tamamlayabilirsiniz.
Karahindiba ile Quesadilla
İç harcı için kullanılabilecek yeşillikler oldukça çeşitlidir – semizotu , karahindiba, sinir otu, yabani amarant, ıspanak, marul, dereotu…
Tahmini Malzeme Listesi:
- İyi bir demet ıspanak (karahindiba, sinir otu…) veya karışık yeşillik
- Yarım soğan
- Bir diş sarımsak
- 3 yemek kaşığı tereyağı
- 100 gram lor peyniri veya krem peynir (ben yumuşatılmış Adige peyniri ya da mozzarella seviyorum).
- 50 gram sert peynir
- Lavaş ekmekleri
Soğanı şeffaflaşana kadar kavurun, doğranmış sarımsak ve yeşillikleri ekleyip 2-3 dakika pişirin. Krem peynir veya loru, doğranmış domates ve rendelenmiş sert peynirle bir kasede karıştırın, kavrulan yeşillikleri ve gerekirse biraz tuz ekleyin.
Karışımı lavaş ekmeklerinin üzerine yayın, istediğiniz şekilde sarın ve tereyağında kızartın. Bu atıştırmalıkları ızgara bir tavada pişirmek oldukça pratiktir.
Karahindiba Şurubu
Orijinal tarifte şurup yapımı için 125 adet karahindiba çiçeği kullanılmış.
- 3 bardak su
- 2,5-3 bardak şeker
- Yarım limonun suyu
Çiçekleri yıkayın ve baş aşağı bir havlu üzerine sererek kurumalarını bekleyin, böceklerin ve diğer şeylerin çıkmasını sağlayın. Yeşil kısmından ayrılarak sadece yaprakları alın. Hazırlanan yaprakları bir tencereye koyun ve üzerini su ile kapatın, bir dakika kadar kaynatın. Ocaktan alıp soğuk bir ortamda, tercihen buzdolabında bir gece boyunca demlenmeye bırakın. Karışımı süzün ve yaprakları iyice sıkın. Sıvıya şeker ve limon suyunu ekleyip kısık ateşte yaklaşık bir saat boyunca düzenli olarak karıştırarak kaynatın. Şurubun kıvamını soğumuş bir kaşıkta kontrol edin. Şurubu buzdolabında saklayın veya kavanozlara doldurup muhafaza edin.
Bu yazı oldukça uzun oldu – karahindibaya kapıldım gibi görünüyor, bu yüzden diğer yenilebilir yabani otlar hakkında başka zaman yazacağım.
