Lebeda. Bu yenilebilir yabani ot, karahindibadan daha az yaygın değildir. Ancak, yenilebilir olduğunu asla düşünmezdim. Makaleyi hazırlama sürecinde, 80 yaşındaki büyükannemden, lebedanın savaş sonrası açlık döneminde çocukları kurtardığını öğrendim.
Bu bitkiden hâlâ pahalı takviye gıdalar üretiliyor. Bu kapsüller bitkinin ezilmiş yapraklarından elde edilen güçlü bir vitamin kaynağıdır. Ancak biz lebedayı taze ve ücretsiz tüketme şansına sahibiz. Kapsüllerin tek avantajı, hammaddenin eklem ve böbrekler için zararlı olabilecek oksalik asitten arındırılmış olmasıdır. Ancak hemen belirtelim ki, oksalik asit limon suyu ile ya da pişirerek nötralize edilebilir.
Her zamanki gibi, bir konu beni etkilerse anlatımı sıralı bir şekilde sürdürmekte zorlanıyorum. Bu durumu düzeltmeye çalışacağım. Öyleyse Marya Beyazı ya da lebeda. Marya beyazı, dünyaca tanınan bir yabani ot. Bahçelerde, tarlalarda, avlularda ve sebze bahçelerinde kolaylıkla tanınır. Lebeda; pancar, ıspanak ve pazı ailesinin bir üyesidir. Kuzey ve Güney Amerika’nın yerli halkları tarafından buz devri öncesinde ve sonrasında tüketilmiştir, bugün ise Japonya, Afrika, Avrupa ve Amerika’da tüketilmektedir. Dünyanın en kozmopolit yabani otlarından biridir. Ancak itibarını, hayvanlar için iyi bir yem bitkisi olması nedeniyle kaybetmiş ve masada bir lebeda salatası sunmak uygunsuz bir davranış haline gelmiştir.
Lebeda, ıspanaktan çok daha faydalıdır; her açıdan: Daha fazla protein, demir, B1 vitamini, kalsiyum ve fosfor içerir. Mineraller ve temel asitler açısından da zengindir. Bahçe bitkisi olarak bu yabani otu savunmam gerekirse; lebeda, kültür bitkilerinin büyümesini ve gelişmesini engellemez. Çalı, ilk donlara kadar yeşilliğiyle keyif verir.
Lebeda nasıl hazırlanır?
Lebedayı diğer sebzelerle birlikte tüketebilir, salatayı limon suyu ile tatlandırırsanız içindeki oksalatlar size sorun yaratmaz. Hem yapraklarını hem de saplarını yiyebilirsiniz. Ispanakla yapılan herhangi bir tarif, lebeda ile de yapılabilir. Yeşilliklerini hafifçe buharda pişirebilir veya salatalarda çiğ olarak yiyebilirsiniz.
Yumurta ve lebeda ile güveç
- Yarım demet lebeda
- Küçük bir soğan
- 2 yumurta
- 1 yemek kaşığı tereyağı
- 1 yemek kaşığı sirke
- 2 yemek kaşığı rendelenmiş peynir
- Tuz-karabiber
Bu tarifi fırında yapacağız ama kapaklı bir tavada da denedim. Yeşillikleri yıkayın, soğanı doğrayın ve soteleyin. Biraz sirke, bir kaşık su ve lebeda yapraklarını ekleyin. Yaprakları birkaç dakika pişirin.
Yeşillikleri güveç kabına yerleştirin, üzerine iki yumurtayı kırın, peynir serpin ve 15-20 dakika pişirin.
Lebeda ile pesto
- Bir demet lebeda
- Yaklaşık bir çay bardağı rendelenmiş peynir (tercihen olgun bir peynir)
- Bir çay bardağının üçte biri ceviz (veya mümkünse çam fıstığı)
- Yarım çay bardağından biraz az zeytinyağı
- 2-3 diş sarımsak
- 1 yemek kaşığı limon suyu
- Tuz-karabiber
Tüm malzemeleri bir mutfak robotuna koyun ve iyice karıştırın. Hazırladığınız pestoyu bir kavanozda buzdolabında saklayabilirsiniz.
Son olarak, lebedayı pişmiş lahanaya ekleyip sarımsakla birlikte karıştırmayı çok keyifli buldum. Ayrıca köfteye, börek içlerine veya dolmalara da eklendiğinde oldukça lezzetli oluyor.