Khi
công việc chuẩn bị
đã được hoàn thành và
ngày gieo hạt
đã được xác định, bạn có thể bắt đầu làm việc. Việc gieo hạt giống cho cây con không khó, độ sâu gieo và nhiệt độ nảy mầm thường được ghi ở mặt sau của bao bì hạt giống. Nếu bạn nhận được những hạt giống “di sản” (như được gói trong giấy báo chẳng hạn), bảng dưới đây có thể hữu ích.
Cách gieo hạt giống cho cây con
Hầu hết các loại hạt giống cần được ngâm trước khi gieo. Quy trình này kết hợp với việc xử lý diệt khuẩn và sử dụng chất kích thích tăng trưởng (nếu muốn). Việc ngâm hạt giúp hạt được “đánh thức” và rút ngắn thời gian nảy mầm trong vài ngày, từ đó giảm thiểu nguy cơ nấm mốc tấn công. Có rất nhiều phương pháp ngâm và xử lý hạt, trong bài viết năm ngoái của tôi có đề cập một số phương pháp cho các loại hạt khác nhau.
Thông thường, một container sẽ chứa 2-3 hạt để tăng cơ hội nảy mầm và chọn cây mầm khỏe nhất để trồng lại. Khi phủ đất lên hạt, cần nén nhẹ để hạt tiếp xúc tốt với đất. Bề mặt đất cần được phun nước nhẹ nhàng và che chắn như làm nhà kính. Đối với mấy cây cà chua ít ỏi của tôi, tôi đã tự tạo một nhà kính đơn giản bằng màng nilon và que tre, nhưng tôi hứa sẽ tìm thêm ý tưởng trên mạng và biên soạn bài viết về chủ đề này.
Kiểm tra các container hàng ngày, thường xuyên mở ra thông khí và chú ý đến nhiệt độ. Giai đoạn trong nhà kính khá nhạy cảm, dễ mắc sai lầm khiến cây bị nấm mốc.
Cách chăm sóc cây con
Điều duy nhất chúng ta cần làm là giữ cây trong điều kiện ấm áp và đất đủ ẩm.
Ngay khi cây mọc lên, cần bỏ nhà kính và bổ sung ánh sáng cho cây con. Đèn huỳnh quang ánh sáng ban ngày là một giải pháp trung hòa nếu không có điều kiện mua đèn chuyên dụng với phổ sáng đặc biệt. Một lựa chọn tốt là sử dụng dải đèn LED. Chi tiết về việc bổ sung ánh sáng có thể tham khảo ở các bài viết trước 1 , 2 và 3 . Đèn nên được đặt cách cây khoảng 20 cm, nó không chỉ cung cấp ánh sáng mà còn tạo nhiệt độ cần thiết. Không sử dụng ánh sáng bổ sung sẽ khó kiểm soát tình trạng cây vươn dài vì thiếu sáng, và cần xoay các container hàng ngày. Thời gian chiếu sáng tối ưu cho cây phát triển là 15-18 giờ mỗi ngày.
Đất không được quá ướt, chỉ nên phun ẩm thay vì tưới cho đến khi cây ra những lá đầu tiên. Khi những lá thật đầu tiên xuất hiện, việc tưới nên được thực hiện qua khay đựng nước. Tôi vẫn tiếp tục che cho các container với nhà kính vào ban đêm trong một thời gian nữa, nhưng không chắc rằng điều này là cần thiết.
Phân bón cho cây con
Khi cây xuất hiện những lá đầu tiên, nguồn dinh dưỡng từ hạt giống đã cạn kiệt, lúc này cần bón phân cho cây con. Lần bón phân đầu tiên đặc biệt quan trọng nếu bạn sử dụng hỗn hợp nền vô trùng (than bùn/perlit/vermiculit). Khác với cây trồng trong chậu có thể sử dụng phân bón tan chậm, cây non cần phân bón dạng lỏng dễ hấp thụ nhanh.
Cây con rất nhạy cảm với nhiệt độ, đặc biệt khi bón phân. Đất lạnh làm giảm khả năng hấp thụ dưỡng chất của cây và làm giảm hoạt động của vi khuẩn có lợi trong phân bón hữu cơ. Vì thế, nên sử dụng phân bón có nhiệt độ ở mức phòng hoặc ấm hơn một chút.
Rễ cây con rất mong manh và nhạy cảm với nồng độ cao của nitrat và khoáng chất trong phân bón, vì thế nên pha loãng phân bón nhiều hơn bình thường và bón thường xuyên hơn, khoảng 7-10 ngày một lần.
Làm cứng cây con
Quá trình làm cứng và thích nghi môi trường của cây con có thể bắt đầu khi cây ra những lá đầu tiên. Tạo gió nhẹ bằng cách đưa tay qua lá cây vài lần trong ngày. Mở cửa sổ vài tiếng mỗi ngày, đem khay cây con ra ánh sáng mặt trời trực tiếp một giờ mỗi ngày và tăng dần. Việc thích nghi với môi trường đất ngoài trời bao gồm thêm các yếu tố như đêm lạnh và tưới ít đi, nước không cần ấm. Tất cả cần được thực hiện một cách nhẹ nhàng, chỉ áp dụng cho cây khỏe mạnh và tùy thuộc vào loại cây - những loại chịu lạnh như cải bắp, cần tây, rau xà lách, củ cải chard chịu được sương giá nhẹ, trong khi cà chua, ớt, cà tím và dưa chuột rất nhạy cảm với nhiệt độ thấp.
Sang chậu theo sự phát triển và trồng cây con ra đất
Không nên chờ đợi cho đến khi cây con phát triển quá lớn so với chậu của mình. Khi rễ chạm vào thành chậu, cây sẽ nhận tín hiệu để chậm lại quá trình phát triển. Có ý kiến cho rằng, vào thời điểm này, số lượng và chất lượng năng suất cũng được hình thành. Ngay sau khi cây non có lá thật và phát triển thêm một cặp lá thật nữa, bạn có thể chuyển chúng sang chậu lớn hơn gấp đôi. Nếu cây con của bạn phát triển trong túi than bùn, thì ngay khi bạn thấy rễ nhô ra khỏi lớp lưới - hãy tiến hành chuyển cây.
Một phần của quá trình thích nghi là chuyển cây con sang hỗn hợp đất vườn và hỗn hợp dinh dưỡng ban đầu theo tỉ lệ 50/50. Trong vòng 5-7 ngày sau khi trồng lại, không bón phân và không tạo ra căng thẳng không cần thiết cho cây non.
Thời gian và cách thức trồng cây non vào đất hoàn toàn phụ thuộc vào loại cây. Các khuyến nghị chung như sau:
- Cây con phát triển quá mức và kéo dài sẽ cho năng suất thấp.
- Một ngày trước khi trồng, đất trong vườn nên được làm ẩm.
- Chọn một ngày không có gió, tốt nhất là có mây.
- Tưới nước cho cây sau khi trồng.
- Phủ lớp mùn cho cây con.