Baharatlı otların zararlılardan etkilenmediğine dair bir inanış var. Keşke buna sevinçle katılabilsem, ama maalesef estragonum küstah bir şekilde örümcek akarı tarafından yenmişti… Ve şimdi, altı ay sonra, mini domateslerimde incecik bir örümcek ağı ortaya çıkıyor…
Saksıdaki bitkiler hastalıklara daha sık yakalanır çünkü dar alanlarda ve havasız ortamlarda büyümek zorunda kalırlar. Ev bitkileri, açık alanda yetişen kardeşlerine göre daha zayıftır. Ancak zararlılar, mantarlar ve hastalıklar ev ortamını oldukça sever.
Bazen alınan maksimum önleyici tedbirler bile enfeksiyondan korunmayı garanti etmez. Ancak bu önlemleri bilmek ve uygulamak gereklidir:
- Dikim sırasında toprağın dezenfekte edilmesi.
- Her bitki türü için sulama, ışık ve nem gibi bakım önerilerine sıkı sıkıya uymak.
- Düzenli olarak bitkileri incelemek ve enfeksiyon şüphesi durumunda izolasyon uygulamak.
Gelin, saksıda yetiştirilen baharatlı otları etkileyebilecek zararlılar ve hastalıkları inceleyelim.
Örümcek Akarı
Yaprakların alt yüzeyine yerleşir ve bitkinin özsuyunu emer. Onlarla savaşmak gerçekten çok zahmetlidir çünkü evdeki sıcak ve kuru yerlerde saklanırlar ve geri dönmeye devam ederler. 7 gün içinde hızla çoğalırlar ve dondurucu soğuklara, kuraklığa, neme dayanarak 5 yıla kadar uyuyabilirler. Etkilenen yapraklarda önce küçük beyaz noktalar oluşur, zamanla bu noktalar lekelenir ve yapraklar dökülür. Sap ve yapraklar arasında incecik bir örümcek ağı oluşabilir ancak bu her durumda görülmez.
Akarlar sıcak ve kuru ortamları sever. Evdeki tüm bitkileri hızla enfekte edebilirler. Önleyici bir tedbir olarak, düzeli şekilde serin suyla bitkileri fısfıslayarak sulayabilirsiniz (toprağın ıslanmasını önlemek için bitkiyi örtün). Yaprakları sabunlu suyla yıkayabilirsiniz; sabun alkalin içerir. Köpüğü pamuğa sürüp, 20 dakika sonra yıkayın. Hatta yıkamadan bırakmanın da yeterli olduğu söylenir.
Bitkiyi güneşe koyun – akarlar ultraviyole ışığı sevmez. Mümkünse bitkiyi toprağa çıkarın; orada biraz daha büyük bir akar türü onları avlayacaktır… İşte bu kadar! :)
Kimyasal ürünler akarlar üzerinde neredeyse etkili değildir, ancak akarisitler etkilidir. En popüler olanları: Sanmite (3. tehlike sınıfı), Actellic, Fytoverm. Bu ürünleri açıklamayacağım, ancak hepsinin amacı aynı: akarlara karşı mücadele.
Alkol. Bitkilerin bulunduğu yüzeyleri, saksıları ve her bir yaprağı 96% alkolle püskürtün. Alkol buharlaşır ve bitkilere zarar vermez.
Akarlarla baş etmenin ilginç bir yöntemi de, evcil hayvanlar için pire ve kene spreyleri kullanmaktır. Bitkileri bu spreylerle işleme tabi tutun; birkaç gün sonra bitkilere duş yaptırabilirsiniz.
Akarlarla mücadele çok uzun sürebilir. Bitkileri, pencere pervazlarını ve pervaz altlarını, pencere çerçevelerini düzenli kontrol edin ve işleme tabi tutun.
Külleme ve Yalancı Külleme
Külleme enfeksiyonu şu şekilde görünür: yapraklarda ve saplarda beyaz bir tabaka oluşur, daha sonra bu tabaka kahverengiye döner. Yalancı külleme ise yaprakların alt yüzeyinde bulunur; yaprakların yüzeyinde koyu, kahverengi lekeler belirir.
Bu bir mantar enfeksiyonudur ve fungisitler kullanılarak giderilir. Bu yazıda fungisitlerle (Fitosporin, Trichodermin) toprak dezenfeksiyonu yöntemlerini anlattım. Fitosporin ve Trichodermin’in bir avantajı var: 4. güvenlik sınıfına sahipler. Bu da demektir ki işleme tabi tutulan otlar yenilebilir.
Külleme serayı andıran koşulları, fazla sıcaklığı ve azotlu gübrelerin fazla miktarda kullanılmasını sever. Taze, serin havayı, spreyleme ve havalandırmayı sevmez. Daha fazla fosfor ve potasyum gerektirir, bu nedenle kül infüzyonu püskürtmesi işe yarayabilir. Tabii ki, tedavinin en iyi yolu tüm enfekte olmuş sürgünleri ve yaprakları çıkarmak ve sonrasında bitkiye iyi bakmaktır. Kükürt içeren preparatlara veya sarımsak infüzyonuna da başvurabilirsiniz. İşte bir çözüm hazırlama yöntemi: bir litre suya bir çay kaşığı karbonat ve birkaç damla sıvı sabun ekleyin. Çözümü pamuklu çubukla sürün.
Gri küf, pas, is, ödem, kök çürüklüğü gibi diğer mantar hastalıkları da vardır. Ama şans eseri, bu “arkadaşlar” baharatlı bitkilerde nadiren görülür, bu yüzden bunlara fazla değinmeyelim.
Biraz çaba gösterip saksıdaki baharatlı bitkilere doğru koşullar sağlarsanız, zararlılarla ilgili birçok sorunu önleyebilirsiniz.
