Το κλίμα της περιοχής σας αποτελεί βασικό παράγοντα για την επιλογή φυτών προς φύτευση, είτε πρόκειται για δέντρα, θάμνους, λαχανικά ή πολυετή φυτά. Γνωρίζουμε ότι μία πορτοκαλιά (ζώνες 9 έως 11) δεν μπορεί να αναπτυχθεί στο Τσερνίχιβ (ζώνη 5), ούτε ένα χωράφι με σιτάρι θα επιβιώσει στη Νότια Ακτή της Κριμαίας. Η επιλογή φυτών χωρίς να λαμβάνετε υπόψη τις ζώνες ανθεκτικότητας στον παγετό, είναι χάσιμο χρόνου, χρημάτων και κόπου. Σήμερα, η δυνατότητα να αποκτήσετε σπόρους από οποιοδήποτε σημείο του πλανήτη επιβάλει να έχετε κάποιες βασικές γνώσεις για τις ζώνες ανθεκτικότητας στον χειμώνα και τους κλιματικούς χάρτες.
Πώς μοιάζουν οι χάρτες με τις ζώνες ανθεκτικότητας στον παγετό:
Τι είναι οι ζώνες ανθεκτικότητας στον παγετό
Το 2005, επιστήμονες του Υπουργείου Γεωργίας των ΗΠΑ (USDA) ανέπτυξαν ένα σύστημα ζωνών φύτευσης, βασισμένο στις μέσες ετήσιες ελάχιστες και μέγιστες θερμοκρασίες σε ολόκληρο τον κόσμο, συλλέγοντας δεδομένα από το 1976. Με αυτούς τους χάρτες μπορείτε να προσδιορίσετε ποια φυτά και ποικιλίες είναι κατάλληλα για το κλίμα σας. Μπορούμε να επηρεάσουμε, για παράδειγμα, την παροχή υγρασίας, αλλά δεν μπορούμε να αλλάξουμε τη θερμοκρασία εκτός θερμοκηπίων. Γι’ αυτόν τον λόγο, είναι εξαιρετικά σημαντική η χρήση χαρτών με ζώνες ανθεκτικότητας στο κρύο κατά την επιλογή καλλιεργειών.
Ο χάρτης ανθεκτικότητας στον παγετό χωρίζεται σε έγχρωμες περιοχές που αριθμούνται ανάλογα με την μέση ετήσια ελάχιστη ακραία θερμοκρασία (AAEMT). Οι αριθμοί αντιπροσωπεύουν εύρος θερμοκρασιών δέκα βαθμών Φαρενάιτ, όπου όσο πιο κρύα είναι η ζώνη, τόσο χαμηλότερη η αριθμητική τιμή της. Τα γράμματα “a” και “b” δίπλα στους αριθμούς προσδιορίζουν το θερμοκρασιακό εύρος κατά 5 βαθμούς. Η ελάχιστη θερμοκρασία στη ζώνη 1α είναι -60 βαθμοί F, ενώ στη ζώνη 13b η μέγιστη είναι 70 βαθμοί F.
Παράδειγμα χάρτη ζωνών ανθεκτικότητας της Βόρειας Αμερικής
Ο σύγχρονος χάρτης ανθεκτικότητας στον παγετό λαμβάνει υπόψη αρκετούς παράγοντες που επηρεάζουν σημαντικά τις θερμοκρασίες:
- Μεγαλύτερες πόλεις με θερμικά νησιά (σκυρόδεμα και άσφαλτος).
- Υψόμετρο και θερμικές τσέπες. Οι περιοχές σε μεγαλύτερο υψόμετρο είναι ψυχρότερες από τις γύρω περιοχές.
- Εγγύτητα σε υδάτινες μάζες που δεν παγώνουν (πιο ήπιοι χειμώνες κοντά σε ποταμούς).
Τι δεν μπορείτε να μάθετε από τον κλιματικό χάρτη;
Αν και ο χάρτης ζωνών ανθεκτικότητας των φυτών αποτελεί σημείο εκκίνησης για την επιλογή φυτών, δεν παρέχει όλες τις απαραίτητες μεταβλητές.
Τι δεν λαμβάνει υπόψη ο κλιματικός χάρτης:
Ακραία θερμοκρασιακά φαινόμενα: πρώιμοι φθινοπωρινοί παγετοί ή ανομβρία την άνοιξη, με επακόλουθο νέο παγετό. Ο καιρός που αποκλίνει από την εποχή μπορεί να σκοτώσει ένα φυτό που θα είχε προσαρμοστεί κατά τη σταδιακή αλλαγή της θερμοκρασίας. Τα δεδομένα στις ζώνες είναι μέσοι όροι, γι’ αυτό υπάρχει ρίσκο απώλειας φυτών στις πραγματικές ελάχιστες θερμοκρασίες της περιοχής σας.
Ποσότητα χιονιού. Το χιόνι προστατεύει πολυετή φυτά από το να παγώσουν πλήρως, δημιουργώντας μόνωση στο έδαφος. Έτσι λειτουργεί το χιόνι σε χωράφια με χειμωνιάτικο σιτάρι. Καλλιέργειες που αντέχουν κάτω από το χιόνι μπορούν να καταστραφούν σε χειμώνες με λίγο ή καθόλου χιόνι.
Ηλιακή ακτινοβολία και υγρασία εδάφους.
Ατμοσφαιρική υγρασία. Για φυλλοβόλα φυτά, η αυξημένη υγρασία μειώνει το στρες μιας περιοχής με λιγότερο φιλικές ζώνες ανθεκτικότητας, αφού μετριάζει το κλίμα.
Χρονικό διάστημα φύτευσης. Είναι εύκολο να βρείτε ΤΙ να φυτέψετε σε μια συγκεκριμένη ζώνη, όμως η ζώνη σας δεν σας λέει ΠΟΤΕ να φυτέψετε. Σε αυτό το ερώτημα απαντά η καλλιεργητική περίοδος των φυτών σας, που καθορίζεται από τις ημερομηνίες πρώτου και τελευταίου παγετού. Μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα για τον προσδιορισμό της κατάλληλης ημερομηνίας φύτευσης στο άρθρο μου:
Μυστικά επιτυχημένης σποράς σπορόφυτων . Αυτά τα δύο εργαλεία – οι ζώνες ανθεκτικότητας και οι ημερομηνίες παγετού – είναι όλα όσα χρειάζεστε για να αποφασίσετε την επιλογή φυτών.
Πώς να αναγνωρίσετε την ανθεκτικότητα ενός φυτού στον παγετό και τι να κάνετε μετά
Στα πακέτα σπόρων από τους τοπικούς παραγωγούς μας σπάνια αναγράφεται αυτή η πληροφορία, αλλά όλοι οι σπόροι που αγοράζετε διαδικτυακά από άλλες χώρες αναφέρουν τη ζώνη ανθεκτικότητας USDA. Υπάρχουν ειδικοί κατάλογοι φυτών όπου μπορείτε να εισαγάγετε οποιοδήποτε φυτό+ποικιλία και να δείτε τη ζώνη ανθεκτικότητάς του στον παγετό σύμφωνα με το USDA. Επίσης, μπορείτε να μάθετε εκεί για το πότισμα και τις συνθήκες φωτισμού.
Πολλές καλλιέργειες έχουν μεγάλο εύρος ευαισθησίας στις θερμοκρασίες. Για παράδειγμα, η ορτανσία αναπτύσσεται σε ζώνες από 4α έως 9α, ενώ το τζίντζερ μόνο από 8β έως 11α. Αν η περιοχή σας βρίσκεται στα όρια των κλιματικών ζωνών για το επιλεγμένο φυτό, θα χρειαστεί να το προστατεύσετε στις πιο ακραίες περιόδους, να προσαρμόσετε τις ημερομηνίες φύτευσης και να λάβετε υπόψη τη δυνατότητα μειωμένης καλλιεργητικής περιόδου.
Το λάχανο Σαβοΐας δεν φοβάται τις σύντομες περιόδους χαμηλών θερμοκρασιών
Για τις πολυετείς καλλιέργειες, η ζώνη ανθεκτικότητας είναι καθοριστική - τα δέντρα, οι θάμνοι και τα πολυετή βότανα πρέπει να αντέχουν στις χαμηλότερες θερμοκρασίες της περιοχής σας. Με τα μονοετή φυτά, υπάρχει η δυνατότητα διεύρυνσης των ορίων των ζωνών χάρη στα θερμοκήπια και την προσαρμογή της ιδανικής ημερομηνίας σποράς.
Διαγράμματα φύτευσης ανά ζώνη ανθεκτικότητας στον χειμώνα
Ένα ημερολόγιο σποράς, που έχει σχεδιαστεί με βάση τις κλιματικές ζώνες, θα σας βοηθήσει να αποφασίσετε τόσο για την ημερομηνία σποράς όσο και για τη φύτευση στο έδαφος. Θα χρειαστεί να προσαρμόσετε την καλλιεργητική περίοδο ανάλογα με τις δικές σας ημερομηνίες πρώτων και τελευταίων παγετών, αλλά αυτά τα ημερολόγια θα αποτελέσουν μια καλή αφετηρία και θα σας βοηθήσουν να αξιοποιήσετε στο έπακρο τον κήπο σας.
Τα διαγράμματα έχουν δημιουργηθεί από γεωπόνους του μεγαλύτερου προμηθευτή σπόρων και δενδρυλλίων στις ΗΠΑ, Urban Farmer.
