در مقاله قبلی به چندین روش برای پرورش کود سبز اشاره کردم، اما به این موضوع که چگونه، چه زمانی کشت کنیم و چه هنگام آن را برداشت کنیم، نپرداختم. در این مقاله این نقیصه را برطرف می‌کنم.
بذرهای خردل سفید
چگونه کود سبز بکاریم
بهترین بخش کشت کود سبز، سادگی انجام آن است. نیازی به آماده‌سازی خاص خاک، حفر چاله یا شخم زدن برای دفن نیست (البته بر حسب انتخاب). گزینه ایده‌آل این است که بلافاصله پس از برداشت محصول، کود سبز را در خاک شل و مرطوب بکارید. یکی از مزایای بی‌چون و چرای کود سبز این است که اکثر گیاهان کود سبز را حتی می‌توان روی علف‌های چیده شده کشت کرد - کافی است روی آنها با چنگک خط ایجاد کنید و پس از کشت آنها را آبیاری کنید. با این روش، خردل سفید که محبوب کشاورزان تازه‌کار است و چاودار با سیستم ریشه‌ای قوی خود، به خوبی جوانه می‌زند.
سیستم ریشه‌ای چاودار
برای کشت دستی، ترتیب زیر مؤثر خواهد بود:
- بدانید چه مقدار بذر برای هر مترمربع نیاز دارید (در جدول زیر به این موضوع اشاره شده است).
- مساحت کشت را تعیین کرده و وزن بذرهای مورد نیاز برای این مساحت را محاسبه کنید.
- بذرها را به دو بخش تقسیم کنید. اگر بذرها ریز هستند، آنها را با شن مخلوط کنید.
- زمین را از علف‌های هرز پاک کرده و با چنگک روی آن کار کنید.
- یکی از بخش‌های بذر را روی زمین پراکنده کنید، سپس در جهت مخالف، بخش دوم بذرها را بپاشید.
- در استفاده از بذر صرفه‌جویی نکنید. اگر مقدار کافی استفاده نشود، برخی از وظایف مورد نظر کود سبز به‌درستی انجام نمی‌شوند و در نتیجه زمان، انرژی و هزینه بیهوده‌ای صرف شده است. سعی کنید به توصیه‌ها پایبند باشید.
- بذرهای درشت‌تر را بهتر است در شیارهایی بکارید که با بیلچه یا ابزاری مشابه می‌توان به آسانی ایجاد کرد.
یک نکته مهم دیگر که کمتر به آن اشاره می‌شود این است که کودهای سبز به کودهای معدنی نیاز دارند. افزودن کودهای معدنی به کود سبز بسیار منطقی است، چرا که این مواد به خاک برمی‌گردند و توسط میکروب‌ها تجزیه شده و به گیاهان میوه‌دهنده در حالت “مناسب” تحویل داده می‌شوند.
چه زمانی کود سبز بکاریم
چهار گزینه اصلی برای کشت کودهای سبز وجود دارد. اینکه چه زمانی کود سبز بکارید، به عوامل متعددی بستگی دارد: میل و نیاز شما، فصل، نوع گیاه و محصولی که در آینده در جای آن کشت خواهد شد و برخی عوامل دیگر.
منبع جدول: Managing Cover Crops Profitably
کشت پاییزی گونه‌های زمستانی
قاعده کلی این است: با توجه به شرایط آب‌وهوایی، گونه‌های زمستانی کود سبز در بازه زمانی 15 سپتامبر تا 1 نوامبر قابل کشت هستند.
در انتهای فصل، پس از برداشت آخرین محصول، بسترها با یک کود زمستانه مانند چاودار یا گندم کاشته می‌شوند. این گیاهان در طول زمستان خاک را از فرسایش محافظت کرده و حداکثر رطوبت را حفظ می‌کنند. 2 تا 3 هفته قبل از کشت گیاهان میوه‌ای زودرس، کود سبز بریده و شخم زده می‌شود تا خاک با نیتروژن غنی شود و میکروارگانیسم‌ها و کرم‌های مفید تغذیه شوند.
یک دلیل دیگر برای فاصله زمانی دو هفته‌ای، تأثیر آلابوپاتی گیاهان بر یکدیگر است. این خاصیت در میان گیاهان کود سبز کمتر برای تحقیق مورد بررسی قرار گرفته است. کشاورزان معمولاً این موضوع را به صورت تجربی کشف می‌کنند. در کتاب “باغ آمیخته” بابلیک به این موضوع اشاره شده است، اما هیچ مدرک مستندی برای آن ارائه نمی‌شود. بیشتر اوقات گزارش‌هایی درباره تأثیر منفی ترشحات ریشه‌ای چاودار، جو، سورگوم و سودان‌گراس بر گیاهان میوه‌ای مشاهده شده است اگر در مدت زمان کافی تجزیه نشوند.
سودان‌گراس
بسیاری از کشاورزان از سیستم ریشه‌ای بسیار قوی غلات، به ویژه چاودار شکایت دارند. با تمام مزایای این گیاه، این موضوع می‌تواند هنگام آماده‌سازی دستی خاک مشکلاتی ایجاد کند، اگر اجازه دهید غله به اندازه دیوار بلندی رشد کند. برخی کشاورزان از غلات دست نمی‌کشند، بلکه بلافاصله پس از برداشت محصولات زودرس مانند پیاز، سیر و کلم آن را کشت می‌کنند و در اواخر پاییز شخم می‌زنند.
کشت گونه‌های غیرزمستانه “زیر زمستان” برای جوانه‌زنی اوایل بهار
در اولین یخبندان تقریباً همه چیز را برای ایجاد جوانه‌های بهاری زنده می‌کارند (البته این امر همیشه به دلیل عوامل متعدد در فصل پاییز و زمستان ممکن نیست). بهترین کودهای سبز برای زیر زمستان شامل جو، کلزا، مخلوط جو-باقلا، کلزا، سویا و خردل هستند. بذرها در خاکی که با بیلچه خط انداخته شده، در زمان اولین یخبندان به منظور جلوگیری از جوانه‌زنی ناخواسته در دلگرمی کوتاه‌مدت و جلوگیری از آلودگی توسط موش‌ها کاشته می‌شوند.
تناوب کشت انواع کود سبز با دوره رشد کوتاه، از اوایل بهار تا اکتبر
پلان می‌تواند این‌گونه باشد: پس از آب شدن برف و گرم شدن خاک، یک کود سبز با رشد سریع مانند فاسلیا، خردل سفید، تربچه روغنی یا اسپرس در خاک کاشته می‌شود. گیاهی را انتخاب کنید که دوره رشد آن ۳۵-۴۰ روز باشد. سپس، پس از دفن کودهای سبز در خاک، حدود ۲-۳ هفته باید سپری شود. می‌توان سپس محصولات میوه‌ای را کاشت. پس از برداشت محصولات اولیه، دوباره کود سبز کاشته می‌شود. این سناریو تا زمانی که شرایط آب و هوایی و برنامه‌های کاشت شما اجازه دهد، تکرار می‌شود.
مزرعه خردل
کاشت کودهای سبز چندساله
کودهای سبز چندساله با هدف بلندمدت برای تشکیل لایه حاصلخیز خاک بدون شخم‌زنی در طی چند سال کاشته می‌شوند. نحوه دگرگونی زمین با استفاده از کودهای سبز به‌طور مفصل در مقاله اول این مجموعه توضیح داده شده است.
مزرعه لوپین چندساله در سوئیس.
دهی کودهای سبز چندساله را یک فصل قبل از کاشت محصولات زراعی انجام می‌دهند. بهتر است این گیاهان چندساله را نه زودتر از دو سال از زمان رشدشان و نه دیرتر از پنج سال جمع‌آوری کنید. در حالی که خاک تحت پوشش سبز قرار دارد، لازم است گیاهانی که بیش از حد رشد می‌کنند کوتاه شوند، اما از ریشه بریده نشوند. بهتر است ساقه‌ها برداشته شوند تا از تبدیل کود به علف‌های هرز غیرقابل کنترل جلوگیری شود. مواد سبز بریده شده را می‌توان به صورت مالچ در همان مکان باقی گذاشت، اما بیشتر منفعت آن زمانی حاصل می‌شود که در کپه کمپوست تجزیه شده و محتوای آن در زمان کاشت محصولات میوه‌ای به همین ردیف خاک بازگردد. با استفاده از این اضافات سبز می‌توان مزارع کشت شده و بین‌ردیف‌ها را مالچ کرد.
ترکیبی از کودهای سبز حبوبات و غلات.
می‌توانید روش‌های مختلف کار با کودهای سبز را در مناطق مختلف ترکیب و با مخلوط‌های گیاهان حبوبات، علفی-حبوباتی و دیگر گیاهان آزمایش کنید. مخلوط‌های آماده‌ای در بازار وجود دارد که ترکیبات آنها به‌صورت کلاسیک در نظر گرفته شده‌اند، مانند مخلوط گندم و یونجه، خردل با تربچه روغنی، یا مخلوط غلات زمستانی.
آیا باید دفن شوند یا خیر؟
نظری وجود دارد که دفن کودهای سبز اصلاً ضروری نیست و همه‌چیز خود به خود تجزیه خواهد شد. در حقیقت، گیاهان رها شده در خاک در زمستان به‌نوعی تجزیه می‌شوند، اما تمام نیتروژن ذخیره شده در دوره خود به شکل آمونیاک به هوا تبخیر می‌شود. در زمستان کرم خاکی به لایه بالایی یخ‌زده خاک نزدیک نمی‌شود که این امر نیز یک مشکل است. اگرچه تجمع هوموس (مواد آلی تجزیه‌شده) ممکن است مؤثرتر باشد، همان‌گونه که ک.آی. دووبن اشاره می‌کند، اما مواد مغذی موجود در آن معدنی شده و در فصل بعدی به محصولات زراعی بازمی‌گردند که تأثیری بر محصول برداشت شده فعلی نخواهد داشت.
بر اساس تجربیاتی که باغبانان در مناطق خاک غیرسیاه انجام داده‌اند، همه به یک نظر رسیده‌اند: کودهای سبز دفن نشده حتی سطح هوموس را حفظ نمی‌کنند، کمتر بر ساختار خاک اثر دارند و سرمایه‌گذاری بی‌فایده‌ای به حساب می‌آید.
دفن کودهای سبز در تناوب زراعی حداقل به صورت جزئی ضروری است. در صورتی که بیو‌توده سبز بیشتر از نیاز باشد، قسمتی از آن می‌تواند به کمپوست، بخشی به مالچ تبدیل شود. به عنوان مثال، والدین من برای اولین بار از کوددهی با خردل سفید استفاده کردند: بعد از برداشت سیر، آن را کاشتند. مادرم ساقه‌های گل‌دهنده را به عنوان سالاد خرد کرد. گیاهان غنی از سبزی به سه بخش تقسیم‌شدند: بخشی در همان‌جا دفن شد (در عمق ۱۰ سانتی‌متر)، بخشی برای کمپوست رفت و بخشی دیگر زیر گوجه‌فرنگی‌های اولیه استفاده شد. به گفته آنها، از خاک رسی تیره که حداقل ده سال بدون هیچ بهبودی رها شده بود، بسیار راضی بودند.
سؤال دیگری که مطرح می‌شود این است که باید فوراً دفن شود یا بگذاریم خشک شود؟ دفن گیاهان تازه بریده شده، تجزیه سریع‌تر و تغذیه مزارع زراعی را تحریک می‌کند و از بین رفتن نیتروژن به حداقل می‌رسد. اگر بگذارید کود سبز قبل از دفن در خاک کمی خشک شود، فرآیند تجزیه کندتر خواهد بود. اما در این حالت نیتروژن از خاک استفاده می‌شود (به‌عنوان مثال، کاه معمولاً خاک را فقیر می‌کند)، در حالی که تجمع هوموس به‌طور شدیدتری رخ خواهد داد (ماده‌ای آلی-معدنی که توسط میکروارگانیسم‌ها تجزیه شده و سپس به تغذیه گیاهان زراعی می‌پردازد).
این یعنی هر دو گزینه در خاک‌های متفاوت و بسته به نیازها مفید هستند.
دفن کودهای سبز زمستانی
اکنون به موضوع دفن کودهای سبز زمستانی می‌پردازیم. زمان کوتاه کردن این کودها بر دمای خاک، رطوبت آن و چرخه مواد مغذی و ترکیب‌های شیمیایی در فرآیند تجزیه تأثیر می‌گذارد. بنابراین برای کوتاه کردن و دفن آنها باید بر اساس شرایط اقدام کرد.
مزایا و معایب برداشت اولیه کودهای سبز زمستانی:
- زمان بیشتری برای تأمین رطوبت خاک فراهم می‌شود (کودهای سبز زمستانی خاک را خشک می‌کنند که در برخی مناطق مزیت محسوب می‌شود).
- خاک سریع‌تر گرم می‌شود، خصوصاً با تجزیه بیو‌توده سبز.
- اثرات فیتوتوکسیک حاصل از محصولات تجزیه‌شده بر محصولات بعدی کاهش می‌یابد.
- بقاپذیری عوامل بیماری‌زا کاهش می‌یابد.
- میزان معدنی‌سازی نیتروژن افزایش می‌یابد.
- فرصت بیشتری برای رشد علف‌های هرز فراهم می‌شود.
مزایا و معایب برداشت دیرهنگام کودهای سبز زمستانی:
- شانس کمتری برای علف‌های هرز.
- پوشش زنده برای خاک.
- در صورت دفن دیرهنگام کودهای سبز حبوبات، نیتروژن بیشتری وارد خاک می‌شود.
کودهای سبز زمستانی غلات باید حداقل دو هفته پیش از کاشت محصولات اصلی برداشت شوند. این توصیه رایج‌تر است، اما غلات غنی از کربن به این سرعت تجزیه نمی‌شوند. دوره انتظار ممکن است بین ۴ تا ۸ هفته باشد. بنابراین گزینه کمپوست‌سازی نباید نادیده گرفته شود. بگذارید ریشه‌ها تجزیه شوند و بیو‌توده سبز از طریق کمپوست و مالچ جزئی به محصولات زراعی کمک کند. می‌توانید کود سبز را با هر روشی که در دسترس دارید حذف کنید - ماشین چمن‌زن، برش‌دهنده، ماشین موتوری، کشت‌کننده… نظری وجود دارد که می‌گوید کود سبز بریده‌شده باید روی سطح زمین باقی بماند، با اشاره به مثال مراتع طبیعی با علف‌های وحشی. مالچ خوب است، اما تمام نیتروژن از دست می‌رود و هوموس نابود می‌شود. اگر از نظر فیزیکی امکان وارد کردن گیاهان سبز به خاک وجود ندارد، عمده آن را به کمپوست اضافه کنید یا از “ترکیبات گیاهی سبز” - کودهای مایع - از آنها بسازید. برای گیاهان زراعی اصلاح‌شده مانند گوجه‌فرنگی‌های ۴۰۰ گرمی، کلم‌های بزرگ، سیب‌زمینی‌های پرمحصول و سایر موارد، منابع کشاورزی طبیعی کافی نیستند. در شرایط ما، شخم‌زدن کود سبز ضروری است، وگرنه باید ده‌ها کیلوگرم کود حیوانی و کمپوست استفاده شود.
شخم کردن کود سبز با دوره رشد کوتاه، که در چرخه تناوب کشت شرکت دارد، باید قبل از گل‌دهی یا در حین آن انجام شود، زمانی که گیاه به توده و رطوبت کافی رسیده است. نباید اجازه داد ساقه‌ها، خوشه‌ها یا دانه‌ها تشکیل شوند - گیاه بخش زیادی از مواد مغذی خود را برای تولیدمثل صرف می‌کند و ساقه‌ها سخت می‌شوند. کود سبز به راحتی می‌تواند به علف هرز تبدیل شود.
در مقالات آینده به بررسی گیاهان کود سبز بر اساس نوعشان می‌پردازم: بقولات ، گیاهان کلمی و غلات .
