Lambsquarters. Hierdie eetbare onkruid is net so volop soos die paardebloem. Maar ek sou nooit gedink het dat dit eetbaar is nie. Terwyl ek hierdie artikel voorberei het, het ek van my 80-jarige ouma geleer dat lambsquarters kinders gered het in die honger na-oorlogse tydperk.
Vandag word daar selfs ’n peperduur voedingsaanvulling van lambsquarters gemaak – ’n kragtige vitamienbron van fyngemaalde blare in gelatienkapsules. Ons het egter die geleentheid om lambsquarters vars en gratis te eet. Die voordeel van die kapsulevorm lê slegs daarin dat die rou materiaal skoongemaak word van oksaalsuur, wat in gewrigte kan ophoop, jig kan veroorsaak en ook moeilik deur die niere gefiltreer word. Maar, om vooruit te spring, ek wil noem dat die oksaalsuur geneutraliseer kan word met suurlemoensap of deur hittebehandeling.
Soos altyd vind ek dit moeilik om my storie in volgorde te vertel, veral wanneer ek onder die indruk van ’n onderwerp is. Ek sal probeer om orde te hou. Kom ons kyk. Wit Gansekruid, oftewel lambsquarters. Wit gansekruid is ’n bekende onkruid regoor die wêreld. Dit is maklik herkenbaar in tuine, velde, agterplase en groentetuine. Lambsquarters behoort aan dieselfde familie as beet, spinasie en blaarbiet. Dit is geëet deur die inheemse mense van Noord- en Suid-Amerika, beide in die voor-ysdag en na-ysdag tydperk, en dit word nou geëet in Japan, Afrika, Europa en Amerika – die mees kosmopolitiese onkruid ter wêreld. Die plant het egter sy status verloor omdat dit baie goeie voer vir plaasdiere is, en dit het as onsmaaklik begin voorkom om slaai met lambsquarters op die tafel te bedien.
Lambsquarters is baie gesonder as spinasie, in alle opsigte: dit bevat meer proteïene, yster, vitamien B1, kalsium en fosfor, om nie eens te praat van die minerale en essensiële aminosure nie. Tot verdediging van lambsquarters as ’n tuinplant – dit belemmer glad nie die groei en ontwikkeling van gekweekte plante nie. Die struik sal sy groen blare tot die eerste ryp voortbring.
Hoe berei mens lambsquarters voor?
As jy lambsquarters saam met ander groente eet en die slaai geur met suurlemoensap, sal die oksalate daarin jou geen probleme veroorsaak nie. Jy kan beide die blare en die stingels eet. Enige resep wat spinasie bevat, kan vervang word met lambsquarters. Die groen blare kan liggies gestoom of rou in slaaie geëet word.
Potjie met Ei en Lambsquarters
- Halwe bondeltjie lambsquarters
- Klein ui
- 2 eiers
- 1 eetlepel botter
- 1 eetlepel asyn
- 2 eetlepels gerasperde kaas
- Sout en peper
Ons sal dit in die oond maak, maar ek het al probeer om dit in ’n pan met ’n deksel te maak. Spoel die groen blare af, sny die ui en braai dit, voeg ’n bietjie asyn, ’n lepel water en die lambsquarters-blare by. Soteer die blare vir ’n paar minute.
Plaas die groente in ’n klein oondpotjie, breek twee eiers bo-oor, strooi die kaas oor en bak vir 15–20 minute.
Pesto met Lambsquarters
- ’n Bondel lambsquarters
- Gerasperde kaas, ongeveer ’n derde van ’n koppie (verkieslik ’n volwasse kaas)
- ’n Derde van ’n koppie okkerneute (of dennepitte, indien moontlik)
- Effens minder as ’n halwe koppie olyfolie
- 2–3 knoffelhuisies
- 1 eetlepel suurlemoensap
- Sout en peper
Plaas al die bestanddele in ’n voedselverwerker, meng deeglik en bêre in ’n fles in die yskas.
Ek het baie daarvan gehou om lambsquarters by gestoofde kool aan die einde van die gaarmaakproses te voeg, saam met knoffel. Dit is ook heerlik in vulsels vir frikkadelle of pasteie.
