Λεβιζιά. Αυτό το βρώσιμο ζιζάνιο είναι εξίσου πανταχού παρόν όπως και το πικραλίδα. Ωστόσο, ποτέ δεν είχα σκεφτεί ότι μπορεί να καταναλωθεί. Κατά την προετοιμασία αυτού του άρθρου, έμαθα από τη 80χρονη γιαγιά μου ότι η λεβιζιά ήταν αυτή που έσωσε παιδιά κατά τη δύσκολη περίοδο της πείνας μετά τον πόλεμο.
Ακόμη και σήμερα παράγονται ακριβά συμπληρώματα διατροφής από αυτήν – ένα ισχυρό πολυβιταμινούχο σκεύασμα που προκύπτει από τριμμένα φύλλα του φυτού σε ζελατινώδεις κάψουλες. Εμείς έχουμε τη δυνατότητα να καταναλώσουμε φρέσκια λεβιζιά δωρεάν, αν και το πλεονέκτημα της κάψουλας είναι ότι η πρώτη ύλη καθαρίζεται από το οξαλικό οξύ, το οποίο μπορεί να συσσωρεύεται στις αρθρώσεις και να προκαλεί ουρική αρθρίτιδα, καθώς και να επιβαρύνει τους νεφρούς. Ωστόσο, να προλάβω να πω ότι το οξαλικό οξύ μπορεί να εξουδετερωθεί με χυμό λεμονιού ή με θερμική επεξεργασία.
Όπως πάντα, μου είναι δύσκολο να κρατήσω τη σειρά στην αφήγηση όταν είμαι γεμάτη ενθουσιασμό. Θα προσπαθήσω να το διορθώσω. Λοιπόν, Μαριάνθη Λευκή ή λεβιζιά. Η Μαριάνθη Λευκή είναι ένα γνωστό ζιζάνιο σε όλο τον κόσμο. Αναγνωρίζεται εύκολα στους κήπους, στους αγρούς, στις αυλές και στους λαχανόκηπους. Η λεβιζιά ανήκει στην οικογένεια των τεύτλων, του σπανακιού και του μανγκολντ. Καταναλωνόταν από τους αυτόχθονες λαούς της Βόρειας και Νότιας Αμερικής, στην εποχή πριν και μετά τους παγετώνες, και σήμερα καταναλώνεται στην Ιαπωνία, την Αφρική, την Ευρώπη και την Αμερική – είναι το πιο κοσμοπολίτικο ζιζάνιο στον κόσμο. Το φυτό έχασε την εκτίμησή του μόνο επειδή έγινε πολύ καλό τροφή για τα κατοικίδια ζώα, και η παρουσία σαλάτας λεβιζιάς στο τραπέζι κατέληξε να θεωρείται κακός τρόπος.
Η λεβιζιά είναι πιο θρεπτική από το σπανάκι, από κάθε άποψη: περιέχει περισσότερη πρωτεΐνη, σίδηρο, βιταμίνη Β1, ασβέστιο, φώσφορο, και εκτός αυτών πολλά ανόργανα στοιχεία και απαραίτητα οξέα. Σε υποστήριξη αυτού του ζιζανίου ως φυτού κήπου, θα ήθελα να σημειώσω ότι η λεβιζιά δεν εμποδίζει την ανάπτυξη των καλλιεργημένων φυτών. Ο θάμνος της θα σας προσφέρει φρέσκο πράσινο μέχρι τους πρώτους παγετούς.
Πώς να μαγειρέψετε τη λεβιζιά;
Εάν καταναλώνετε τη λεβιζιά μαζί με άλλα λαχανικά και την καρυκεύετε με χυμό λεμονιού, τα οξαλικά άλατα που περιέχει δεν θα σας δημιουργήσουν προβλήματα. Μπορείτε να φάτε τόσο τα φύλλα όσο και τα στελέχη της. Οποιαδήποτε συνταγή για σπανάκι μπορεί να μετατραπεί σε συνταγή για λεβιζιά. Το πράσινο μέρος μπορεί να ελαφρώς βραστεί στον ατμό ή να καταναλωθεί ωμό σε σαλάτες.
Γάστρα με αυγό και λεβιζιά
- Μισό ματσάκι λεβιζιάς
- Ένα μικρό κρεμμύδι
- 2 αυγά
- Μια κουταλιά βούτυρο
- Μια κουταλιά ξύδι
- 2 κ.σ. τριμμένο τυρί
- Αλάτι-πιπέρι
Θα το μαγειρέψουμε στον φούρνο, αλλά το έχω δοκιμάσει και σε τηγάνι με καπάκι. Πλένουμε το πράσινο μέρος, κόβουμε το κρεμμύδι, το τηγανίζουμε, προσθέτουμε λίγο ξύδι, μια κουταλιά νερό και τα φύλλα της λεβιζιάς. Σιγοβράζουμε τα φύλλα για μερικά λεπτά.
Τοποθετήστε το πράσινο μέρος στη γάστρα, σπάστε από πάνω 2 αυγά, πασπαλίστε με το τυρί και ψήστε για 15-20 λεπτά.
Πέστο με λεβιζιά
- Ένα ματσάκι λεβιζιάς
- Τριμμένο τυρί, περίπου το ένα τρίτο ενός ποτηριού (κατά προτίμηση ώριμο)
- Ένα τρίτο ενός ποτηριού καρύδια (ή κουκουνάρι, αν υπάρχει)
- Λιγότερο από μισό ποτήρι ελαιόλαδο
- 2-3 σκελίδες σκόρδο
- Μια κουταλιά της σούπας χυμό λεμονιού
- Αλάτι-πιπέρι
Τοποθετούμε όλα τα υλικά στον επεξεργαστή τροφίμων, τα χτυπάμε σχολαστικά και αποθηκεύουμε το πέστο σε ένα βαζάκι στο ψυγείο.
Μου αρέσει πολύ να προσθέτω λεβιζιά στο μαγειρεμένο λάχανο προς το τέλος της προετοιμασίας, μαζί με σκόρδο. Είναι νόστιμο να το αναμειγνύω με μείγμα για κεφτέδες ή γέμιση για πίτες.
